قبرستان کهن خرم آباد
قبرستان کهن خرم آباد مجموعه مقبره «شهنشاه» باقی مانده از صفویه، در روستای «گوشه شهنشاه» یا «شینشاه» در شهرستان خرم‌آباد قرار گرفته است. این مجموعه مقبره که در شهریور ۱۳۷۶ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده، به دلیل قرار گرفتن در بقعه شجاع‌الدین خورشید (ﺳﺮﺳﻠﺴﻠﻪ ﺍﺗﺎﺑﮑﺎﻥ ﻟﺮ) به گوشه شهنشاه نیز مشهور است. شاه شجاع‌الدین خورشیدسر سلسله و بنیانگذارحکومت اتابکان لر کوچک به مدت ۳۰ سال از اواخر قرن پنجم تا اوایل قرن ششم بر ایالات لر کوچک فرمانروایی کرده است در کنار این آرامگاه، گورستان قدیمی با سنگ قبرهای کهنی وجود دارد که روی آنها آیاتی از قرآن کریم و کلمات مقدس با نقش‌های برجسته و خطوط کوفی کنده‌کاری شده است. این آرامگاه در زمان شاهوردیخان آخرین اتابک لر ساخته شده است . در روستای «گوشه شهنشاه» ﺩﻭ ﺩﺭﺧﺖکهن ﺑﻨﻪ (ﺗﻮﺕ ﻭ سرو ﺯﺭﺑﯿﻦ) وجود دارد که به دلیل کهن و کم نظیر بودن این اثر مهم در فهرست میراث طبیعی کشور به ثبت رسیده اند . منبع ایرنا لرستان
تاریخچه
گورستان و قبرستان های ایران از دیرباز دارای احترام و توجه از طرف ایرانیان بوده است. درواقع گورستان مکانی است که زندگی شخص، یاد و خاطره متوفی به نشانه‌ای فیزیکی تبدیل شده است. از این رو این مکان، خصلت انسانی می‌یابد و برای اشخاص تشخص می‌یابد. بنابراین آن که در زیر خاک مدفون شده است، مخاطب قرار می‌گیرد، هر چند خاموش است. در واقع قبرستان‌ها به عنوان مکانی برای پیوستن دو گروه زندگان و مردگان هستند.
در ایران گورستان به نام‌های دیگری آرامستان، آرامگاه، مزارستان، گورسان، بلد، جبان، مقبره، وادی خاموشان، مرزغن، مرغزن است. در دهه‌های اخیر با نام‌های دیگری مثل دارالرحمه، قبرستان، گلزار مومنین، آرامگاه، بهشت زهرا، وادی رحمت، باغ رضوان، بهشت رضا و گلزار مومنین نامگذاری شده است. واژه قبر در روایاتها به معنى برزخ نیز آمده است.
طبق پیشنهاد نهادهای دولتی ایران، در نوشته های رسمی به جای واژه گورستان از واژه آرامستان استفاده شود تا بدین وسیله از بار اندوهگین و منفی این واژه خودداری شود.
نشانه شناختی گورستان های تاریخی ایران
در قبرستان‌های تاریخی ایران نقوشی مثل حیوانات، گیاهان، اشکال مختلف هندسی، ابزار آلات کاربردی، صور انسانی، کتیبه‌های خطی و نقوش سمبلی مشاهده شده است.
کتیبه‌ها و حکاکی‌ها
کتیبه‌ها و حکاکی‌های روی قبور دارای اهمیت زیادی در رمزگشایی افکار پیشینیان درباره مرگ و دنیای بعدی دارد. در سنگ قبرها، کتیبه‌ها و حکاکی‌ها با خطوط خوشنویسی با خط رقاع، کوفی، بنایی، نسخ، ثلث و کوفی مشاهده شده است.
نقوش حیوانات
از نقوش حیوانات در گورستان‌های تاریخی ایران می‌توان به قوچ و شاخ قوچ، کبوتر، بز کوهی، پرنده، روباه، اسب، مرغ، پلنگ، سگ، گوزن و غیره اشاره کرد.
نقوش گیاهان
نقوش گیاهان در گورستان های ایران شامل نقوش درختان، درخت سرو، گل نیلوفر، سنبل، لاله، گل چند پر، انار و گل انار و غیره است.
صور انسانی
صور انسانی در گورستان های تاریخی ایران شامل چهره انسان و یا نیم رخ چهره انسان است. انسان‌ها در حال سوارکاری و شکار و یا مسلح ایستاده به تصویر کشیده شده‌اند.
نقوش نمادین
نقوش سمبلی و نمادین در قبرستان‌های تاریخی ایران انبوه و فراوان است. معنی و مفهوم این نقوش نمادین در اکثر قبرستان‌های تاریخی ایران ناشناخته مانده است. این نقوش نیازمند بررسی‌های بیشتر باستان‌شناسی برای رمزگشایی از آنها است. این نقوش به خورشید، چلیپا، بته جقه، نقوش محرابی وغیره است.
اشکال هندسی در قبرستان های ایران
درواقع اشکال هندسی در قبرستان های ایران شامل شیارها، خطوط مواج و مورب، کنگره‌ای و اشکال ساده هندسی است.
اشکال سنگ‌های گذاشته شده در قبور
در روی قبور سنگ‌هایی به شکل سنگ مزار صندوقی(مستطیلی شکل)، شیر سنگی، قوچ سنگی، استوانه‌های باریک، سنگ قبرهای محرابی شکل و غیره گذاشته شده است.
سنت‌های تدفینی در گورستان های تاریخی ایران
سنت‌های تدفینی متداولی در گورستان های تاریخی ایران مشاهده شده است. از سنت‌های تدفینی در قبرستان های ایران می توان به قبور صخره‌ی شبیه نقش رستم، قبور خمره‌ای مثل گورستان‌های تپه سیلک کاشان، قبور سنگ چین در گورستان کورگان در استان اردبیل را اشاره کرد.
اشیا و وسایل دفن در گورستان های تاریخی ایران
وسایل و اشیایی که به همراه مردگان دفن شده است، کمک به سزایی در شناخت تاریخ و تمدن یک کشور دارد. در برخی از گورستان‌های تاریخی اشیای دفن شده با شان و موقعیت اجتماعی افراد متفاوت است. به طوری که اشخاص طبقات پایین دارای اشیای دفن شده‌ی کمتری دارند. گورستان عصر آهن چنگبار در نردیکی تمدن زیویه در نزدیکی قلعه زیویه نمونه‌ای از این موارد است.
بیشتر اشیای دفن شده در گورستان‌های تاریخی ایران اشیای سفالی و سفالینه‌ها به شکل گوناگون هستند. سایر اشیا در قبرهای تاریخی شامل مهر‌ها، ظروف سنگی، تبر، الهه‌های گلی، سنگ‌های قیمتی ( عقیق، لاجورد و فیروزه )، اشیای آهنی، نقره‌ی و طلایی، اشیای مفرعی (سنجاق سر)، زیورآلات (مهره‌های گردن، دستبند، انگشتر و النگو)، ادوات جنگی و شکار ( خنجر، چاقو، سرنیزه )، درفش و غیره است.
