خانه آخوند ابو خرم آباد
خانه آخوند ابو خرم آباد، یکی از خانههای زیبا و به نسبت بزرگ موجود در بافت قدیم شهر خرمآباد است.خانه آخوند ابو معروف به خانه قاضی در محله درب باباطاهر ( دربوطار) و گذر معروف آن کوچه باباطاهر قرار دارد.این بنا دارای عرصه ۷۳۰ مترمربع و اعیان ۷۰۰ مترمربع است،
تاریخ ساخت آن مربوط به اواخر دوره قاجار و اوایل پهلوی اول است. خانه متعلق به «شیخ ابوطالب قاضی» معروف به «آخوند ابوطالب» (آخوند ابو) است. قاضیهای خرمآباد از خاندانهای قدیمی شهر محسوب میشوند که از اوایل دوره قاجار در لرستان منصب قضاوت داشتهاند.
خانه قاضی درمجموع دارای ۱۵ اتاق کوچک و بزرگ (دودری، سهدری، تنبی و …) و دالان، هشتی، ورودی، مطبخ، آبریزگاه(کنار آو)، انبار و… است. پی خانه از سنگ لاشه، دیوارها از خشت و آجر است.
آسمانههای بنا (سقف) از طلاق آجری ( معروف به طاق سیس در گویش محلی) در بخشی از آسمانه همکف و تیرپوشهای چوبی در طبقه اول ساختهشده است. برای استحکام و حفظ یکپارچگی بیشتر در داخل و نمای بیرونی از کش های چوبی برای تقویت دیوارها استفاده کردهاند.
خانه قاضی دارای آرایههای تزیینی موقر و زیبایی است. نمای بنا بهتمامی از آجر ساختهشده است. تزیینات آجری بیشتر بهصورت خفتهوراسته ساده و خفتهوراسته برجسته است.
خانه قاضی به لحاظ دارا بودن سبک دوره معماری قاجار یکی از نمونههای بارز این دوره در شهر خرمآباد است. بنا به روایت ریشسفیدان و آگاهان محلی معماران این خانهها اکثراً بومی بودهاند. آنها با الهام از سبک و سیاق معماری قاجار و استفاده از مصالح بومی سازگار، اینگونه بناها را به یادگار گذاشتند.
خانه قاضی یک بنای نیمه برون گرا است که در دو بخش زمستانه و تابستانه احداث شده است.
تزیینات آجری این بنا به طور عمده از نوع دندان موشی، خفته راسته، گل انداز و قطار بندی در رخ بام است.
در این بنا یک موزه احداث شده است،: در این موزه پوشاک محلی، وسایل موسیقی، ورشو، ابزار روزمره و سایر صنایع دستی لرستان در معرض دید عموم مردم قرار گرفته است.