زمان مطالعه این مطلب تنها: 9 دقیقهمحمد میرزاوندی
محمد میرزاوندی در سال۱۳۳۳در خرم‌آباد به دنیا آمد .وی خواننده موسیقی لری است. او از برگزیدگان جشنواره موسیقی فجر در بخش موسیقی فولکلوریک است. وی دارای مدرک لیسانس موسیقی از تالار وحدت تهران است. میرزاوند سال‌های ۶۴-۶۵-۶۶ به عنوان خواننده برتر در جشنواره موسیقی فجر انتخاب شد. او کارمند بازنشسته اداره جهانگردی ایران است.
زندگی‌نامه
محمد میرزاوندی همواره ترانه‌های خوانندگانی مثل غلامحسین بنان-مرضیه و دلکش را می‌شنید و آن‌ها را در مغز و سینه خود فرو برده و زمزمه می‌کرد و می‌خواند. او تحصیلات دبستان را در دبستان پانزدهم بهمن گذراند و مقطی از دبیرستان را در مدرسه پهلوی «امام خمینی امروزی» گذراند. در آنجا با گروه تئاتر دبیرستان به سرپرستی حسین شیدایی-مسعود رایگان و محمد یگانه کار کرد و به عنوان خواننده گروه تئاتر فعالیت کرد. به دلیل علاقه او به رشته فنی وارد هنرستان شهر دورود شد و در رشته مکانیک در هنرستان دیپلم گرفت. به دلیل عدم رضایت خانواده به دلایل مذهبی بودن در دوران پهلوی در زمینه خوانندگی به‌طور حرفه‌ای کار هنری نکرد بعد از گذراندن خدمت سربازی لیسانس هنرش را از تالار وحدت تهران اخذ نمود. در سال ۱۳۵۵ و در دوران پهلوی با شرکت در آزمون استخدامی برای کار در اداره اطلاعات و جهانگردی استخدام شد با پیروزی انقلاب و در اوایل انقلاب وارد گروه‌های موسیقی و سرود شد و فعالیت هنری خودش در این زمینه را شروع کرد. او علاقه ویژه به صدای محمدرضا شجریان دارد.
میرزاوندی به گفته خودش از سال ۱۳۵۶ خوانندگی را به صورت غیر حرفه‌ای آغاز کرد و مدتی نزد هنگامه اخوان کار کرد و استاد او در فراگیری ردیف موسیقی درویش رضا منظمی بود در آغاز کار مجموعه ای به نام ای رفیق را خواند در سال‌های جنگ میان ایران و عراق تصنیف‌هایی همچون «تا نفس دارم می‌جنگم»، «سوار»، «کم بُو دیره»، «می‌مانم»، «دایه دایه وقته جنگه» و «شوق جبهه» را اجرا کرد. ترانه «دایه دایه وقت جنگه» بارها از طریق رادیو و تلویزیون دولتی ایران پخش شد.
یکی از ترانه‌های او به اسم سنگر رزم بسیج در مورد آزادسازی شهر خرمشهر از دست عراقی هاست.
محمد میرزاوند ی در سال ۱۳۶۷ و در اثر سکته مغزی و عوارض آن که باعث ایجاد لکنت در گفتارش شد و نمی‌توانست به درستی صحبت و تکلم کند از خوانندگی دور شد.
میرزاوندی بعد از سکته تا مدت‌ها نمی‌توانست صحبت کند و زبانش به‌طور کامل بند آمده بود و بدنش به‌طور کامل فلج شده بود اما با پیگیری‌ها و معالجات که در کشورهای آلمان و انگلیس و فرانسه روی او صورت گرفت سلامت جسمی خودش را به مرور به‌دست‌آورد اما در تکلم و صحبت کردن دچار مشکل شد و همین امر باعث شد توانایی خواندن را از دست دهد. عده ای در خرم آباد با شایعه پراکنی علت سکته مغزی میرزاوند را این دانستند و شایعه کردند که محمد میرزاوندی شب قبل از سکته تریاک زده بود و روی تریاک شراب خورده بود که باعث شده بود سنکوب کند میرزاوند به خاطر این موضوع و شایعه پراکنی در خرم آباد، خرم آباد را ترک و ساکن تهران شد.
آلبوم‌ها
محمد میرزاوندی بنیان گذار سبکی جدید در موسیقی لُری بود. او با بهره‌گیری از دانش موسیقی و سبکی خاص در خواندن و صدایی دلنشین و حنجره ای قوی توانست تلفیقی از موسیقی سنتی ایرانی و موسیقی لُری را به اجرا گذارد.
او در طی دوران هنری خودش سه کاست سوار-تکسوار و تا نفس دارم می‌جنگم رو به جای نهاد.
آلبوم سوار که با آهنگسازی درویش رضا منظمی و تنظیم فریدون شهبازیان در سال ۶۶ روانه بازار شد آخرین آلبوم او بود آلبوم سوار در آن سال‌ها با استقبال روبرو شد و یکی از پرفروش‌ترین کاست‌ها بود.
آلبوم تا نفس دارم می‌جنگم در سال ۶۷ مقام نخست بخش فولکلوریک جشنواره موسیقی فجر را کسب کرد و او غائب بزرگ این جشنواره از آن سال به بعد بود و شهرام ناظری در آن سال مقام نخست بخش موسیقی ایرانی را کسب کرد.
اشعار ترانه‌ها
کم بُو دیره
کم بُو دیره کم بُو دیره هَنی هم هِه وِ جوونم مِه می‌تونم یه عمری دِ سنگرم بمونم
((نگو دیر است هنوز من جان در بدن دارم من می‌توانم هنوز در سنگرم بمانم))
ای دِلم که چنینه دِ دسه دُشمه خینه می زنم تیر که تا دِ قلب دشمنم بشینه
((این دلم که اینطور شده از دست دشمن پر از خون است و تیر تفنگم رو می اندازم تا در قلب دشمنم بنشیند))
کم بُو دیره میهام تا نفس آخر بجنگم سی تقاص برارونم مِه چی زخمی پلنگم
((نگو دیر است من میخواهم تا آخرین نفس در سینه بجنگم و برای تقاص برادرانم مثل یک پلنگ زخمیم))
ای سینم که چنینه دِ دسه دُشمه خینه می زنم تیر که تا دِ قلب دشمنم بشینه
((این سینه من که اینطور شده از دست دشمن پر از خون است و تیر تفنگم را می اندازم تا در قلب دشمنم بنشیند))
ای دُشمه تو خیال نکن ترس مرگ‌ها دِ جونم جنازم هم سنگر بوه سی رزم برارونم
((ای دشمن تو خیال نکن که ترس مرگ در وجودم است جنازه من هم سنگری می‌شود برای رزم و نبرد برادرانم))
ای دُشمه تو خیال نکن ترس مرگ‌ها دِ جونم جنازم هم سنگر بوه سی شیران ایرانم
((ای دشمن تو خیال نکن که ترس مرگ در وجودم است جنازه من هم سنگری می‌شود برای نبرد شیران ایرانم))
مراسم پاسداشت “محمد میرزاوندی” خواننده سرود “دایه دایه” با شکوه خاصی در تهران برگزار شد.
به گزارش پایگاه خبری یافته، مراسم پاسداشت “محمد میرزاوندی” خواننده سرود «دایه دایه»، حماسی حنجره زخمی دوران دفاع مقدس روز سه‌شنبه ششم بهمن‌ماه از ساعت 18 تا 20 با حضور چهره های فرهنگی، هنری و جمع زیادی از دوست‌داران این خواننده پیشکسوت لرستان در فرهنگسرای اندیشه تهران برگزار شد.
میرزاوندی صدای ماندگار موسیقی لرستان در دوران دفاع مقدس داشت
دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: هیچ‌وقت تصور نمی‌کردم ترانه “دایه‌دایه” در شلمچه من و همه رزمندگان را به نشاط بکشاند.
“محسن رضایی” سخنران این مراسم با اعلام اینکه “محمد میرزاوندی” صدای ماندگار موسیقی لرستان است که تاثیر شگرفی در تقویت شور ملی در دوران دفاع مقدس داشت.
وی افزود: سال‌های جنگ با پخش نواهایی همراه بود که اراده جوانان انقلابی کشورمان را برای حضور در جبهه حق علیه باطل مستحکم می‌ساخت و در میان این نواها، آهنگ «دایه‌دایه وقت جنگه» با گویش شیرین لری، هنوز در حافظه مردم ایران باقی است؛ نوایی که روزگاری دور خوانده شده بود اما اجرای دوباره‌اش در اوج انقلاب و دوران دفاع مقدس، معنای متفاوت به این نوا بخشید و اکنون یادآور دوران مقاومت ملت قهرمان ایران است.
دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام در بخش دیگری از سخنانش اظهار کرد: وقتی هنرمند هنر خود را با تعهد و مسوولیت‌پذیری پیوند می‌دهد، هنرمند زلال و شکوه اشترانکوه را در دل خود جای می‌دهد.
رضایی افزود: هنر میرزاوندی سراب نیست حقیقت است. صدایش که می‌جوشد قلب و روح او در خروش است به همین دلیل است که اقوام دیگر؛ از طریق دل این انسان اشک از گوشه چشمشان جاری می‌شد.
وی با بیان اینکه حقیقت هنر چیزی جز وصل آسمان و زمین نیست، هنر واقعی جلوه واقعی انسان متعهد در محضر خداوندی است افزود: آقای میرزاوندی در این مسیر حقیقی هنر پا گذاشتند و خیلی زود متوجه شد که از علم هم باید استفاده کند و یک هنرمند روشنفکر در یک مقطع حساس انقلاب اسلامی ظهور کرد و در برابر قدرت‌های عالم غیرت ایرانیان را به خروش وا داشت.
دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام بیان کرد: ارتباط من با این سرود از قبل از انقلاب بود. ششم ابتدایی در مسجدسلیمان بودم که دوستی این سرود مشترک همه لرها را می‌خواند؛ اما هیچ‌وقت نمی‌دانستم علیه رژیم شاه روی از این آوا استفاده کنیم و روزگاری دیگر من یک ژنرال بشوم و این سرود در شلمچه من و همه رزمندگان را به نشاط بکشاند.
وی در بخش دیگری از سخنانش گفت: وقتی میرزاوندی می‌گفت دایه‌دایه، مادرانی را نشان می‌داد که فرزندانشان را به جبهه‌ها اعزام می‌کردند و قامت بلند رزمندگان پشت خاک‌ریزها نشان می‌داد که در برابر انبوه تانک‌های دشمن تا آخرین فشنگشان مقاومت می‌کردند.
میرزاوندی یکی از عناصر هویت‌بخش فرهنگ و هنر معاصر لرستان و ایران است
مدیر عامل لرستانی خبرگزاری فارس گفت: سرود «دایه‌دایه» با صدای میرزاوندی یک سرمایه ملی است.
“سید نظام‌الدین موسوی” که بانی مراسم نیز بود با اعلام اینکه افتخار داریم در کنار هنرمندان این سرزمین برگ سبزی تحفه درویش را به مردی از جنس حماسه که نزدیک ۲۵ سال سکوت ظاهری کرد و نوای او در تاروپود ما طنین‌انداز شد، تقدیم کنیم، افزود: میرزاوندی یکی از عناصر هویت‌بخش فرهنگ و هنر معاصر لرستان و ایران است. او از مفاخر و ستارگان موسیقی لرستان و ایران است که سرود دایه‌دایه را در دوران جنگ خواند که امروز بخشی از شناسنامه و هویت ملی ما شده است.
وی افزود: جنگ و وقایع آن می‌گذرد و خرابی‌های آن آباد خواهد شد و حتی جراحت‌های جنگ خوب می‌شود اما آنچه باقی می‌ماند نمادهایی است که در حافظه تاریخی یک ملت جاودانه است و سرودهای میرزاوندی از این جنس است و سرود «دایه‌دایه» یک سرمایه ملی است.
مدیر عامل لرستانی خبرگزاری فارس تاکید کرد: این قطعه فولکلور محلی در لرستان و با قدمتی چندین ساله است که توسط خواننده‌های دیگر چون رضا سقایی نیز خوانده‌شده اما در زمان جنگ تحمیلی با خوانش استاد میرزاوندی این ترانه محلی از چکاچک شمشیرهای غیور مردان لرستان تبدیل به یک آوای ملی شد که بعد از ۲۵ سال هنوز جاودانه است.
وی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به اینکه سرود جاودانه «سوار» نشان امید و انتظار است افزود: این سرود روح اساطیری لرستان را حماسه‌های شیعی پیوند می‌دهد به‌گونه‌ای که شنونده علاقه‌مند است این ترانه امیدبخش را زمزمه کند.
موسوی در پایان اظهار امیدواری کرد که این تقدیر نزد خداوند پذیرفته شود.
«دایه دایه» و «سوار» میرزاوندی کلامی ارزشی دارد
مدیرکل صداوسیمای مرکز لرستان گفت: «دایه‌دایه» و «سوار» میرزاوندی آن زمان مکتب شیعه را تبلیغ می‌کرد و کلامش مفهوم ارزشی داشت.
“محمد بازوند” افزود: در دل اشعار ترانه «دایه دایه» و «سوار» صحبت مردمی از ایران‌زمین است که می‌گویند با دشمنان متجاوز آشتی نخواهیم کرد.
وی اظهار داشت: به نظر من حنجره و صدای میرزاوندی زخمی نیست و نسل‌های آینده هم از این صوت باارزش بهره خواهند برد.
مدیر کل صداوسیمای لرستان با اعلام اینکه هنرمندانی چون آشتیانی، میرزاوندی و رحمانپور در هنر ایران ثبت شده‌اند و موسیقی لرستان را نجات داده‌اند افزود: برای مردم لرستان موسیقی معلول سرشت آدمی است. میان فطرت و موسیقی پیوندی ناگسستنی بسته‌شده و ما معتقدیم بین اقوام لر موسیقی قبل از تولد جریان دارد.
مراسمی باشکوه برای میرزاوندی در لرستان برگزار خواهد شد
مشاور استاندار لرستان در امور اقوام گفت: آنچه میرزاوندی را جاودانه کرده است دین‌داری، شجاعت ناشی از عشایر بودن که از خاکی چون لرستان بلند شده، است که توانسته صدای ماندگارش را به جهان اسلام عرضه کند.
“شجاع دریکوند” که به نیابت از استاندار لرستان در این مراسم حاضر شده بود با خیرمقدم به “محسن رضایی” گفت: استاندار لرستان به علت برنامه‌های پیش‌بینی‌نشده امکان حضور در این مراسم را نیافت و علاوه بر عذرخواهی، قول داد مراسمی با حضور مردم لرستان برای پاسداشت این هنرمند گران‌قدر برگزار کند.
وی افزود: نکته‌ای که میرزاوندی را در انقلاب حفظ کرد دین‌داری و عشایری بودن وی است.
دریکوند اظهار داشت: میرزاوندی برای سربلندی ایران و دلگرمی امام این ترانه را خواند و این سرود مورد تفقد رهبر انقلاب و مورد تائید خانواده شهدا و رزمندگان قرار گرفتند.
مشاور استاندار لرستان در امور اقوام تأکید کرد: همه ما به وجود میرزاوندی افتخار می‌کنیم چرا که او نمونه بارز حماسه‌سرایی لرها در جمهوری اسلامی ایران است.
دریکوند پس از این سخنان، پیام استاندار لرستان را خطاب به محمد میرزاوندی قرائت کرد.
از شنیدن صدای میرزاوندی لرزیدم
ایرج رحمانپور در این برنامه به دعوت مجری روی صحنه آمد و در سخنان کوتاهی گفت: اولین بار که صدای میرزاوندی را شنیدم از ته دل لرزیدم.
وی افزود: هیچ صدایی جز صدای میرزاوندی در روزهای آغازین جنگ به احساس مردم پاسخگو نبود.
خواننده و ترانه‌سرای پیشکسوت لرستانی افزود: به نظر من تقدیر این بوده که صدای میرزاوندی همیشه در اوج باشد و باعزت بماند.
رحمانپور در ادامه از عدم حمایت از هنرمندان انتقاد کرد و گفت: سئوال من از مسئولان این است، بزرگان ما برای بازآفرینی و ابدی کردن میرزاوندی‌ها چه می‌کنند؟ چند نفر امثال این هنرمند مورد حمایت قرار گرفتند؟
وی افزود: خالق هستی، خودش راه را به ما نشان می‌دهد و در شرایط بحرانی این هنرمندان را آشکار می‌کند، اما از مسئولان درخواست دارم هنر و هنرمند را بیشتر دریابند و به مشکلات اقتصادی آن‌ها رسیدگی کنند.
حواشی:
مراسم راس ساعت 18 با پخش سرود مقدس جمهوری اسلامی ایران و تلاوت آیاتی چند از کلام‌الله مجید و اجرای “رامین صادقی” هنرمند لرستانی آغاز شد.
“سجاد نوروزی” مدیر فرهنگسرای اندیشه ابتدای مراسم در جایگاه حاضر شد و ضمن تشکر از افرادی که در مراسم بزرگداشت محمد میرزاوندی حاضر شده‌اند ابراز امیدواری آثار ملی و ارزشی به جای موسیقی غربی سرلوحه جوانان علاقه‌مند به موسیقی قرار گیرد.
در این مراسم کلیپی از خاطرات مادر میرزاوندی و برخی خوانندگان لرستانی از محمد میرزاوندی پخش شد که با استقبال حاضرین همراه شد.
در بخش دیگری از مراسم صدای ایرج رجمانپور با کمانچه فرج علیپور هم‌نوا شد و دقایق خوبی را برای حاضرین رقم زد؛ در این بخش، رحمانپور ترانه‌ای را در وصف میرزاوندی خواند.
“علی مرادخانی” معاون امور هنری وزارت ارشاد در سخنان کوتاهی با اشاره به اینکه چنین مراسم‌هایی باید استمرار داشته باشد گفت: موسیقی فولکلور نقش زیادی در امور اجتماعی دارد. زمانی که در مرکز موسیقی بودم با میرزاوندی بیشتر آشنا شدم و معتقدم او یکی از بهترین هنرمندان این مرزوبوم است. سکته، مدتی او را از فعالیت‌هایش دور کرد اما از ارزش‌هایش کم نشد و به همت هنردوستان روزبه‌روز بیشتر شناخته شد
مدیر عامل خبرگزاری فارس همچنین هدایایی به همسر میرزاوندی، ایرج رحمانپور، فرج علیپور و اردشیر کامکار هنرمند کرد حاضر در مراسم اهداء کرد.
حجت‌الاسلام “حمیدرضا حنان” مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی لرستان از دیگر سخنرانان این مراسم بود که به علت کمبود وقت از سخنرانی خودداری کرد.
در ادامه تمبر یادگاری مراسم بزرگداشت میرزاوندی رونمایی شد؛ همچنین از کتاب ” تا نفس دارم می‌جنگم” اثر “سامان سپهوند” و تک‌آهنگ ” وطن” با صدای میرزاوندی رونمایی شد. میرزاوندی این ترانه که توسط ” علی‌رضا سپهوند” تهیه شده است را برای حاضرین اجرا کرد.
عکس یادگاری حاضرین با هنرمندان و مسوولین تا ساعتها بعد از پایان مراسم ادامه داشت.
در این مراسم سردار سرلشکر “محسن رضایی” دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام، “سید نظام‌الدین موسوی” مدیر عامل خبرگزاری فارس، “ابراهیم آقامحمدی” نماینده مردم خرم‌آباد در مجلس شورای اسلامی، “علی مرادخانی” معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ” شجاع دریکوند” مشاور استاندار لرستان در امور اقوام، “محمد بازوند” مدیر کل صدا و سیمای استان لرستان، ” لاله افتخاری” نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی، حجت‌الاسلام “حمیدرضا حنان” مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی لرستان، “سید فرید قاسمی” نویسنده و محقق لرستانی، “محمدحسین بازگیر” مدیر لرستانی محیط زیست تهران، “ساسان والی‌زاده” مدیر کل ارتباطات و اطلاع‌رسانی مجمع تشخیص مصلحت نظام و جمعی از هنرمندان از جمله اردشیر کامکار، فرج علیپور، ایرج رحمانپور، احسان عبدی‌پور، همایون پشتدار و … حاضر بودند.
