حمید ایزدپناه 
حمید ایزد پناه در ۲۶ آبان ۱۳۱۱ در خرم‌آباد متولد شد. دوره دبستان و دبیرستان را در همان شهر گذرانید و در سال ۱۳۴۲ موفق به اخذ دانشنامه لیسانس از دانشگاه تهران شد. او پس از سال‌ها تدریس در دبستان و دبیرستان‌های خرم‌آباد به وزارت فرهنگ و هنر منتقل شد و برای تشکیل فرهنگ و هنر مرکز لرستان مأمور گردید. او با کمک تنی چند از علاقه‌مندان موسیقی به گردآوری موسیقی بومی لرستان پرداخت. در سال ۱۳۴۶ از سوی انجمن آثار ملی دعوت به همکاری شد تا دربارهٔ آثار باستانی لرستان به پژوهش بپردازد که حاصل آن اثری به همین نام شد. او در ۲۰ بهمن ۱۳۹۴ در پاریس درگذشت
ایزدپناه با نوشتن کتاب «فرهنگ لری» در حفظ زبانهای اوستایی و پارسی باستان که زادگاهشان جنوب غرب ایران و در میان جغرافیای مردم لر است کوشید. بررسی اشیای باستانی به دست آمده در لرستان توسط ایزدپناه و سایر پژوهشگران نشان داد که به موازات ابزار نبرد که بهترین سلاح و ابزار جنگی زمان خود بوده است، پیکره های مذهبی،وسایل کشاورزی و زیورآلات بانوان همچون دستبند و کمر بند ، حلقه ها، گردنبند و آیینه و سنجاق های کوچک و بزرگ ،حتی سنجاق قفلی و … در میان اشیاء مفرغی لرستان وجود دارد که نشان از روح تمدن و زندگی وحس زیبایی شناختی در میان مردمان ایران و لرستان در هزاره های پیش است. …وی برای دسترسی به اسناد و ثبت فرهنگ ها و آثار مردم لر با وسیله شخصی به همه جا سفر میکرد ثبت و ضبط تخته چوبهای شناسنامه گنبد خلیل اکبر در پلدختر،از نمونه کارهای ارزشمند وی است.
در دوران کودکی و نوجوانی پدر و مادر خود را از دست داد و بعد از آن، روزگار را در خانه عمویش و در کنار اعضای خانوده وی گذراند. پس از طی دوره تحصیلات ابتدایی، وارد حوزه علمیه (مسجد جامع خرم‌آباد) شدو نزد مرحوم حاج آقا احمد طاهری، به فراگیری علوم دینی و حوزوی پرداخت. انگیزه قوی و شوق به تحصیل، او را به دبیرستان کشانید و با وجود وقفه‌ای که در کار تحصیلات دبیرستانی‌اش به و جود آمد. با ثبت‌نام و شرکت در امتحانات متفرقه ششم متوسطه در تهران، موفق به اخذ دیپلم در رشته ادبی گردید. او پیش از این و در سال ۱۳۳۲ خورشیدی با مدرک پنجم دبیرستان به کسوت معلمی درآمده و در مدرسه پانزده بهمن آن زمان به تدریس مشغول شده بود. پس از دو سال تدریس در دوره ابتدایی به دبیرستان منتقل و در آنجا به کار تدریس ادامه داد. وی همزمان با کار تدریس به ادامه تحصیل پرداخت و با پذیرفته شدن در دانشکده معقول و منقول (الهیات) به دریافت لیسانس در رشته فرهنگ اسلامیل نایل آمد.
فعالیت‌های چشمگیر ایزدپناه در زمینه‌های فرهنگی و هنری، موجب شد از سال ۱۳۴۸ خورشیدی به بعد، به مدیریت اداره فرهنگ و هنر لرستان منصوب و در آنجا به کار مشغول گردد.
ایشان با توجه به مسئولیت اداری و شغلی و آگاهی دقیق به موسیقی لرستان و ابتکاری که با نوشتن کتابی در این زمینه از خود نشان داده بود و حمایتی که از هنرمندان مستعد و علاقه‌مند به عمل آورد، زمینه آشنایی و موانست با هنرمندان طراز اول کشور را به دست آورده و کار او در این راه با موفقیت قرین گردید. ایزدپناه در عرصه شعر و ادب، حرف‌هایی برای گفتن داشت و در پروردن شعر به گویش لری خرم‌آبادی از هنر لازم برخوردار بود.
زندگینامه استاد حمید ایزدپناه
آثار گران‌سنگ حمید ایزدپناه در زمینه‌های فرهنگی، مردم‌شناسی، تاریخی و هنری عبارتند از: «شاهنامه لکی» «لرستان در گذر زمان و تاریخ»، «آثار باستانی و تاریخی لرستان در ۳ جلد» (۱۳۵۰-۱۳۵۵ و ۱۳۷۶)، «فرهنگ لری و فرهنگ لکی» (۱۳۶۷)، «کتیبه‌های تاریخی لرستان و شاعران در اندوه ایران» (۱۳۸۰)، «تاریخ جغرافیایی و اجتماعی لرستان، ۱ ج» (۱۳۷۶) ایشان علاوه بر این، ده‌ها مقاله پژوهشی مانند انگیزه و احساس در موسیقی، ترانه و شعر لری، به لرستان خوش آمدید، جمع خانه و تنبورنوازی پیروان اهل حق، در لرستان، خاندان برسقیان در لرستان، درباره اهل حق و گویش لکی، زاگرس، گاه‌شماری اهل حق، عروسی و سوگواری در روستاهای لرستان، قبر انوشیروان، مردم‌شناسی بخش الشتر، مهرپرستی و آثار مهرپرستی در لرستان، نسب‌نامه جابری‌ها و انصاری‌ها، نقاشی‌های پیش از تاریخ در غارهای لرستان و نوروز در لرستان را تهیه و تنظیم نموده و در مجله‌ها و روزنامه‌های مختلف کشور به چاپ رسانده است. گفتنی است که خدمات ایزدپناه در زمینه احیا و پاس‌داشت فرهنگ بومی و از جمله در حوزه موسیقی، تئاتر، سینما و کتاب و… و تشکیل موزه مردم‌شناسی لرستان. انجمن ادب و قلب و برگزاری شب شعر، از دید هیچ کس پوشیده نیست، استاد حمید ایزدپناه در بیست بهمن ۱۳۹۴ در فرانسه دیده از جهان فرو بست.
غزل زیر از اوست:
بی یاد تو؟
گرچه از تو آزرده‌ام ای شهر و دیار
بی یاد تو ای شهر، مباد این دل زارم
از تو؟ نه، از این گردش دوران به فغانم
از خویش؟ نه، از انده ایران به حصارم
هر چند که باغ تو قفس گشته به جانم
دور از تو به جایی پر پرواز ندارم
هر جا که نشانی هست ز تو پر کشم آنجا
تا نام و نشانم را از نام تو دارم
گیرم که سفر کردم و از کوی تو رفتم
زندگینامه استاد حمید ایزدپناه
آنجا چه نوایی ز غم خویش برآرم
نوروز و بهارت را در خاک که جویم
دور از تو نشان نیست ز نوروز و بهارم
در غربت خویش همه با یاد خویشم
چون خواری غربت شکند در دل خارم
اینجا غم تو رونق شعر و سخن من
آنجا چه سرایم؟ نه سرایم نه قرارم
من نوحه‌سرای قفس پر غم خویشم
من قصه‌سرای شب این قوم و تبارم
زی باغ بهشتی، نپرم زین قفس خویش
خوش باشد بر دامن نام تو غبارم
در بستر خاک تو نهم سر، به امیدی
تا گل شوم از خاک تو و سر به در آرم
یا ساغر می‌گردم و اندر کف مستان
با نام تو لب بر لب ساقی بگذارم
تا نام تو از شعر «صفا» شور برآرد
بی یاد تو ای شهر مباد این دل زارم
وداع مردم حمید
* در این مراسم پیام‌های تسلیت دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی، خانواده دکتر عبدالحسین زرین‌کوب، بهاءالدین خرمشاهی، هوشنگ دولت‌آبادی، خانواده دکتر ناصرالدین پروین، انجمن پژوهشگران ایران، انجمن ویراستاران ایران، گنجینه پژوهشی ایرج افشار، بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار‌یزدی، اعضا و نویسندگان هیات تحریریه مجله بخارا، سهیل محمودی، ساعد باقری، جابر عناصری، ری‌را عباسی، علی اکبرشکارچی، بنفشه حجازی و هنرمندان و پژوهشگران لر بختیاری خوانده شد.
* مراسم تدفین بعد از شعرخوانی و ذکر مصیبت، به صورت رسمی راس ساعت 11:10 به پایان رسید، اما پس از آن نیز به مدت یک ساعت برخی دوست‌داران استاد بر مزارش به مویه‌خوانی پرداختند و از آن جمله “حشمت رجب‌زاده” خواننده شهیر لرستانی، قطعاتی سوزناک بر مزار مرحوم ایزادپناه برای حضار خواند.
مراسم سوم و هفتم مرحوم ایزدپناه عصر یکشنبه 25 بهمن‌ماه از ساعت 15 تا 17 در مسجد صاحب‌الزمان(عج) خرم‌آباد برگزار شد.
قابل ذکر است بعد از انتشار خبر درگذشت “حمید ایزدپناه” بسیاری از اهل فرهنگ لرستان با انتشار دل‌نوشته‌هایی مراتب تأثر خود را از فقدان این نویسنده، پژوهشگر و شاعر لرستانی اعلام کردند.
یکی از این دل‌نوشته مربوط به فرشاد سیفی هنرمند موسیقی لرستان و نایب‌رئیس شورای اسلامی شهر خرم‌آباد است که در ادامه تقدیم خوانندگان می‌گردد.
دل نوشته‌ای برای استاد حمید ایزدپناه
چه بی‌تابانه بهار را به انتظار نشسته بودیم…
با خودم می‌گفتم: شک نکن که چون همیشه با “بهار” می‌آید.
“ایزدپناه” است و “بهار” و “خرم‌آباد”.
بیا که چی تو بهاری خدا وِ کس نَدیه هُمای بَخت بیاری خدا وِ کَس ندیه
تو پرده سازِ اُمیدی و نغمه‌ساز سه‌تار چی تو سِتین و سِتاری خدا وِ کَس ندیه
می‌دانستم که می‌آید با یک سینه حرف و خاطره، با همان گرمی و خوش‌سخنی، می‌آید و باز شمع جمع ما می‌شود…
برایش تا نوروز می‌خواندم:
غوارِ اَسبِ رَهواری دیاره خَوَر داری خَوَر ها سیم بیاره
غریوِ تَش دِ دامونم خدایا بَرَس اوری که بارونی بواره
چه بی‌قرار، دو بهار را به انتظار نشسته بودم…
امروز پس از “صالحی” و بسیار پس از “حشمت”، تنها بازمانده‌ی “نازارم هه نازارم” دیارم، تو بودی بزرگمرد!
تو که هر سال وعده‌ی نوروز به دوستانت داده بودی! یادت رفت؟؟؟
دوسِکم ها دو سَفَر وَعدش وِ نوروز بار اِلها بَرَسو ساله وِ یه روز
خَبَرَت دردناک بود…
زِمستانِ سردِ بی تو بودن را در دلِ نوروز غمبارِ شهرم چگونه به سر بَرَم؟
گذر بکو گذرا چی بهار و عمر دواره گل همیشه بهارم گذر بکو که بهاره
گذر بکو که هوای بهار بی تو غمینه وجودم اَر تو نویی چی غریوِ دیر دِ دیاره
هنی چَشِم وِ دَر و دِل دِ مُشت و گوش و صداته
هنی هنی دِ چَشیام اَسر انتظار می واره
نمی‌دانم چرا یادم نمانده بود که وقتی می‌بینمت گرد خستگی از تنت بگیرم و بگویم:
خسته نباشی…
خسته نباشی به قَدرِ تمامِ راهی که رفتی تا نواها و آواهای سرزمینم در غریبی نمیرد!
خسته نباشی که آنچه امروز طنین‌افکن دیار من است، ترانه‌هایی است که تو خلقشان کردی!
خسته نباشی به بزرگیِ بزرگ مردانی که تو جاودانه‌شان کردی!
و امروز:
لُرستان به احترامِ نامَت تمام‌قد خواهد ایستاد.
ایزد پناهت بزرگمرد!
فرشاد سیفی ۲۰ بهمن ۱۳۹۴
* جمعیت حاضر در مسجد صاحب الزمان (عج) خرم‌آباد به حدی بود که علاوه بر درون مسجد، حیاط آن نیز مملو از جمعیتی بود که به احترام خدمات فرهنگی و هنری استاد ایزدپناه آنجا حضور یافتند.
* پس از پایان مسجد نیز برای ساعتی خیابان چهارراه فرهنگ دچار ترافیک شدو مراسم تسلیت‌گویی به صف بازماندگان مرحوم ایزدپناه بیش از نیم ساعت توسط خیل عظیم جمعیت به طول انجامید.
* حضور بسیاری از لرستانی‌های سرشناسکه بعضاً خارج از کشور بوده و برای مسافرت به ایران آمده بودند یا برخی لرستانی‌هایی که خارج از استان هستند در مراسم ختم استاد ایزدپناه چشمگیر بود. از آن جمله “مسعود رایگاه” هنرمند توانای سینما و تلویزیون کشورمان که هم در مراسم تشییع و هم در مسجد حضور یافت یا “علی سلاحورزی” از لرستانی‌های مقیم امریکا و خواهرزاده آیت‌الله قاضی و نیز اکبر سلاحورزی و عبدالرضا عطاری از فوتبالیست‌های سرشناس و سابق لرستان در کشور و بسیاری دیگر از اهالی فرهنگ و هنر، جالب توجه می‌نمود.
* دکتر “سید سیامک موسوی” در خصوص خدمات بارز فرهنگی و هنری مرحوم ایزدپناه و نیز نقشی که در آزادسازی قلعه فلک‌الافلاک در زمان رژیم طاغوت و بازپس گرفتن آن از ارتش داشت، سخنان جالبی مطرح کرد.
* مراسم را “محمد مدبر” از مداحان اهل بیت و کارمند بازنشسته اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی لرستان ختم کرد.
