چشمه های خرم آباد

از دیرباز تاکنون به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی و همچنین شرایط آب و هوایی بسیار ویژه دارای منابع آبی سطحی و زیرزمینی متعدد و قابل‌توجهی است، به نحوی که این دیار را باید یکی از استان‌های پر آب کشور دانست.به همین دلیل است که در استان لرستان شاهد وجود بیش از 100 پل تاریخی هستیم، به بیان دیگر وجود منابع آبی بسیار زیاد و رودخانه‌های خروشان باعث شده از هزاران سال پیش تاکنون گذشتگان این یار برای عبور و مرور خود اقدام به احداث پل‌های عظیم و منحصربه‌فردی کنند که اکنون بسیاری از آن‌ها شهره عام و خاص هستند.از سوی دیگر لرستان عنوان پایتخت آبشارهای ایران را نیز با خود یدک می‌کشد و شاهد وجود آبشارهای منحصربه‌فردی در این استان هستیم که تمامی این ظرفیت‌ها نشان‌دهنده پتانسیل بسیار زیاد لرستان در حوزه آب است.در این میان مرکز استان لرستان، شهر خرم‌آباد را باید به دلیل وجود چشمه‌ها، سراب‌ها و رودخانه‌های مختلف به عنوان ونیز ایران و همچنین شهر هزارچشمه یاد کرد.

بسیاری از باستان‌شناسان و کارشناسان بر این عقیده‌اند که یکی از عواملی که بشر توانسته تمامی مراحل زندگی خود ازز غارنشینی، یکجانشینی، روستانشینی، شهرنشینی را در دره خرم‌آباد از پیش از تاریخ تاکنون بدون هیچ‌گونه وقفه‌ای ادامه دهد را باید وجود همین منابع آبی عظیم دانست.نمونه بارز دیگر از اهمیت آب در دره خرم‌آباد را باید احداث نگین خرم‌آباد “قلعه فلک الافلاک” بر بلندایی در مرکز شهر خرم‌آباد دانست که جالب است بدانید که یکی از پرآب‌ترین چشمه‌ها درست در زیر این قلعه و بنای تاریخی وجود دارد که همچنان سخاوتمندانه آب مورد نیاز شهروندان خرم‌آبادی را تأمین می‌کند.خرم‌آباد به واسطه وجود هزارچشمه دائمی و فصلی که بر اساس اطاعات موجود حدود 760 چشمه دائمی هستند، به شهر هزار چشمه معروف شده است.

از سویی میزان سطح آب‌های زیرزمینی خرم‌آباد در شرایط بسیار مطلوبی قرار داشته چنانکه حتی از برخی منازل موجود درر مرکز شهر خرم‌آباد همچون محله مطهری چشمه‌ها جاری بوده و در هنگام بارندگی‌ها شاهد افزایش دبی آن‌ها نیز هستیم.به همین دلیل است که اکنون بسیاری از کارشناسان حوزه گردشگری بر این عقیده‌اند که باید در زمینه آب گردشگری زیرساخت‌های مورد نیاز در شهر خرم‌آباد ایجاد شده تا شرایط برای جذب گردشگران داخلی و خارجی مهیا شود.به‌راستی ما برای استفاده از ظرفیت‌های آبی ونیز ایران چه کرده‌ایم؟ سهم مردم خرم‌آباد از این میزان منابع آبی ارزشمند خدادادی تاکنون چه بوده است؟به هر حال به نظر می‌رسد باید مسئولان استان اقدامات ویژه‌ای برای استفاده از ظرفیت‌های آبی خرم‌آباد در دستور کار خود قرار دهند که البته در چند سال گذشته قدم‌هایی برداشته شده و نمونه بارز این موضوع را باید تهیه طرح سامان‌دهی خرم رود، دائمی کردن دریاچه کیو و همچنین احداث پارک بزرگ شاپوری دانست.با این وجود ظرفیت‌های آبی خرم‌آباد بسیار بیشتر از اقدامات صورت گرفته است که مطمئناً در صورتی که تنها بخشی از منابع آب ونیز ایران در سایر شهرهای کشور بود اکنون شاهد توسعه بسیار ویژه گردشگری در آن‌ها بودیم.به هر حال خرم‌آباد را باید همانند جواهری در قلب ایران دانست و مطمئناً این شهر کهن که از آن حتی به عنوان خواستگاه انسان‌های مدرن نیز یاد می‌شود می‌تواند به عنوان یکی از مقاصد اصلی گردشگران تبدیل کرد.

آب، مهمترین عامل ایجاد خرم‌آباد :

در همین زمینه مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان لرستان در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در خرم‌آباد، بیان کرد: مهم‌ترین عامل تمدن ساز شهر شاپورخواست قدیم یا خرم‌آباد فعلی آب بوده است.

رضا میرزایی در خصوص ظرفیت‌های آبی شهر خرم‌آباد، بیان کرد: در داخل محدوده شهری و حومه شهر خرم‌آباد چشمه‌ها و سراب‌های پر آب متعددی وجود دارد که زیبایی و جلوه خاصی به این شهر کوهستانی داده که نظیر آن را در کمتر نقطه‌ای از کشور پهناور ایران می‌توان یافت.

وی افزود: خرم‌آباد به لحاظ شرایط زمین‌شناسی و گسترش تشکیلات کربناته و آهکی و متوسط بالای بارش‌های سالانه دارای شبکه‌ای مناسب از جریان آب‌های زیرزمینی کارستی است.

این مسئول عنوان کرد: نمونه بارز این موضوع را می‌توان سراب‌های گلستان، مطهری کیو، اراز، گرداب بردینه، گرداب دارایی و یا در حومه شهر همچون سراب نیلوفر و سراب ماهی بازان دانست که این چشمه‌ها و سراب‌ها سالانه در مجموع بیش از یکصد میلیون متر مکعب تخلیه آب دارند.کاربری متفاوت چشمه‌ها و سراب‌های خرم‌آباد:

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان در خصوص کاربری چشمه‌های شهر خرم‌آباد، اظهار کرد: کاربری این چشمه‌ها از قدیم‌الایام متفاوت بوده و تعدادی جهت مصارف شرب و کشاورزی برخی برای چرخش آسیاب‌ها و کاربری‌های خدماتی، سیاحتی و همچنین از برخی هم برای استفاده‌های آیینی و درمانی به کار برده شده است.

میرزایی ادامه داد: آثار و بقایای ابنیه و سازه‌های آبی باستانی و تاریخی متعددی شامل کانال‌های آب‌رسانی، بند انحرافی، شبکه‌های آبیاری و زهکشی آسیاب‌های آبی، استخرهای ذخیره و تقسیم و توزیع آب، پل‌های بزرگ، حمام و سایر مجموعه‌ها در سطح شهر خرم‌آباد موجود است که تمامی این ظرفیت‌ها نشان‌دهنده‌ی اهمیت و نقش ویژه و محوری آب در تکوین شهر خرم‌آباد و رونق اقتصادی این ناحیه بوده است.

وی در رابطه با نقش آب در تمدن شهر قدیم خرم‌آباد، نیز اظهار داشت: علاوه بر عواملی همچون شرایط اقلیمی چه از نظر میانگین بالای بارش‌ها و چه از نظر هوای معتدل، طبیعت کوهستانی و پوشش جنگلی و مرتعی بسیار خوب و موقعیت مناسب جغرافیایی و استراتژیک، قرارگیری بر سر شاهراه اصلی و مورفولوژی مناسب طبیعی ارتفاعات اطراف جهت دفاع از شهر مهم‌ترین عامل تمدن ساز شهر شاپورخواست قدیم و خرم‌آباد فعلی آب بوده است.

خرم‌آباد شهر هزار چشمه، ونیز ایران:

این مسئول در خصوص وجه‌تسمیه شهر هزار چشمه به خرم‌آباد، اظهار کرد: شهر خرم‌آباد از نظر فراوانی آبدهی نوع و کاربری چشمه‌ها دارای ظرفیت بسیار خوب و قابل‌توجهی است به همین دلیل این شهر به شهر هزارچشمه معروف شده و این ظرفیت آبی کم‌نظیر بارها انگیزه شاعران بومی و محلی برای سرودن اشعار زیبایی در این خصوص بوده است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان گفت: وجود آثار تاریخی و باستانی فراوان و کم‌نظیر در کنار ظرفیت‌های آب گردشگری به صورت چشمه‌ها و سراب‌های پرآب، سازه‌ها و ابنیه کهن آبی در شهر خرم‌آباد برای هر گردشگر خارجی و داخلی دارای جاذبه بسیار زیادی است.

وی بیان کرد: به همین دلیل باید زیرساخت‌های گردشگری این شهر زیبا را فراهم و اطلاع‌رسانی درستی در مورد آن صورت گیرد تا در آینده نزدیک شاهد تحولات مثبت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در این شهر باشیم.

میرزایی با بیان اینکه از آب مازاد چشمه‌ها جهت اهداف گردشگری می‌توان نهایت استفاده را نمود، اظهار کرد: در صورت ساماندهی و مدیریت صحیح چشمه‌های داخل شهر علاوه بر استفاده از آب آن‌ها جهت شرب بلکه با بازچرخانی مازاد آب آن‌ها از چشمه تا ورود به داخل رودخانه می‌توان از آب آن‌ها جهت اجرای طرح‌های گردشگری استفاده و سپس رها نمودن آب به داخل رودخانه حق آبه کشاورزان پایین دست را نیز رعایت کرد.

لزوم احداث موزه آب در خرم‌آباد:

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان با درخواست از استاندار لرستان جهت باز کردن ردیف اعتباری برای ساخت و راه‌اندازی موزه آب لرستان گفت: با توجه به این همه پتانسیل آبی با کاربری‌های مختلف ساخت موزه آب که از ضرورت‌های توسعه صنعت گردشگری است که می‌تواند در شعار تبدیل خرم‌آباد از معبر گردشگری به مقصد گردشگری بسیار مؤثر باشد.

چشمه‌ها و سراب‌های خرم‌آباد ضامن ادامه حیات شهر:

 در همین زمینه کارشناس حوزه آب شرکت آب و فاضلاب لرستان در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در خرم‌آباد، بیان کرد: اکنون در سطح شهر خرم‌آباد چندین چشمه پر آب و همچنین سراب‌های مختلفی داشته که به عنوان جاذبه‌های گردشگری و فرهنگی و همچنین ضامن حیات و ادامه زندگی مردم این شهر به شمار می‌روند.

نامداری ادامه داد: اکنون چند چشمه شهر خرم‌آباد برای تأمین آب شهروندان به کار می‌روند که بررسی‌های مختلف نشان می‌دهند که آب این چشمه‌ها و سراب‌ها از نظر کیفیت در شرایط بسیار مناسبی قرار دارند که این موضوع از اعصار مختلف تاکنون ادامه داشته است.

وی عنوان کرد: در دهه‌های گذشته بخش عمده‌ای از آب شرب مورد نیاز شهر خرم‌آباد توسط این چشمه‌ها تأمین می‌شدند که اکنون با توجه به توسعه بیش‌ازپیش خرم‌آباد، بخشی از آب مورد نیاز از طریق سایر منابع تأمین می‌شوند.

این مسئول افزود: به بیان دیگر باید گفت که اکنون 55 درصد از آب شرب شهر خرم‌آباد توسط چشمه‌های موجود تأمین می‌شود.

چشمه‌های خرم‌آباد فرصتی مناسب برای توسعه گردشگری در شهر:

کارشناس حوزه آب شرکت آب و فاضلاب لرستان اظهار کرد: به هر حال چشمه‌ها و سراب‌های موجود می‌توانند در زمینه توسعه صنعت گردشگری در شهر خرم‌آباد بسیار تأثیرگذار باشند، که در این راستا اکنون اقدامات مناسبی در حال انجام است که نمونه بارز آن را باید تأمین آب مورد نیاز مجموعه بزرگ پارک شاپوری خرم‌آباد از چشمه گلستان عنوان کرد.

نامداری بیان کرد: از سوی دیگر در گذشته شاهد بودیم که دریاچه کیو در برخی از فصول خشک می‌شد، اما با انتقال آب به این دریاچه شاهد دائمی شدن آن و توسعه بیش‌ازپیش گردشگری شهر خرم‌آباد هستیم.

وی عنوان کرد: آب به عنوان یکی از عوامل اساسی ادامه یافتن حیات در خرم‌آباد از دیرباز تاکنون بوده و مطمئناً می‌توان با حفظ این منابع ارزشمند خدادادی شرایط را برای استفاده مناسب و اصولی از ظرفیت‌های آبی این شهر مهیا کرد.