طی روزهای اخیر بسیاری از دلسوزان شهر، هواداران میراث فرهنگی، اعضاء انجمن تعامل و توسعه خرم‌آباد از تخریب بافت قدیمی شهر در منطقه پشت بازار بازدید کرده و تصاویری از آن را در شبکه‌های اجتماعی منتشر نموده‌اند.
قطعاً، هدف شهرداری چیزی جز نوسازی و بهسازی نبوده اما از بخت بد فقط تخریب خانه‌های قدیمی و بسیار زیبا به چشم می‌آیند.
برخی کارشناسان دلسوز میراث فرهنگی اذعان دارند با وجود ثبت محله‌های قدیمی شهر، در این عملیات با اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری هماهنگی‌های لازم صورت نگرفته است. از سوی دیگر، شهرداری خرم‌آباد اعلام داشت امضاء مدیریت وقت میراث فرهنگی در اسناد و برگه‌های کمیسیون مربوطه موجود است و قابل انکار نیست!
یک ضرب‌المثل اصیل ایرانی می‌گوید: مال خودت را سفت بگیر، همسایه‌ات را دزد نکن! واقعیت امر اینکه اداره کل میراث فرهنگی از همه ظرفیت‌ها و قدرت نظارتی خود بهره نمی‌برد و معمولاً چند روز پس از حملات ناجوانمردانه بر پیکر آثار و میراث فرهنگی باخبر می‌شود!
و بدتر اینکه، این اداره با نگرش محافظه‌کارانه از اعتراض رسمی اجتناب می‌ورزد. معمولاً برخی کارشناسان دلسوز آن تاب نیاورده و داد و فغان راه می‌اندازند و جامعه را از ظلم و ستمی که بر جاذبه‌های تاریخی می‌رود آگاه می‌سازند.
به دنبال این اطلاع‌رسانی مظلومانه دلسوزان و هواداران میراث فرهنگی تلاش می‌کنند تا از تخریب و نابودی میراث فرهنگی و هویت شهر ممانعت به عمل آورند.
البته، بافت‌های تاریخی و قدیمی دارای ضوابط خاص و سختگیرانه‌ای هستند و به راحتی نمی‌توان در آنان تغییر ایجاد و یا سهل‌انگاری نمود.
در حقیقت، نوسازی و بهسازی بافت‌های قدیمی بر اساس دستورالعمل‌ها و اسلوب ویژه‌ای صورت می‌گیرد. ولی در تخریب قسمتی از محله قدیمی پشت بازار تفاوت بین بافت قدیمی و بافت فرسوده نادیده گرفته شده و با سهل‌انگاری تعدادی خانه قدیمی و زیبا نیز تخریب شده‌اند. این منازل قدیمی که بخشی از هویت شهر خرم‌آباد را به تصویر می‌کشند در صورتی که بر اساس استانداردها و دستورالعمل‌های علمی بازسازی و بهسازی می‌شدند قطعاً، جاذبه‌های بی‌نظیر و زیبایی را به استان و صنعت گردشگری خرم‌آباد هدیه می‌دادند و هویت واقعی شهر را به نمایش می‌گذاشتند.
اگرچه تعدادی از این خانه‌های بسیار زیبا، کوچه‌های قدیمی و محله‌های خاطره‌انگیز شهر در اثر ضربه‌های هولناک لودرها و ماشین‌آلات سنگین با خاک یکسان شده‌اند، اگرچه ضوابط و استانداردهای بافت‌های تاریخی با سهل‌انگاری نادیده انگاشته شده‌اند، ولی باید از ادامه این خسارت بزرگ ممانعت به عمل آورد و عملیات بهسازی و نوسازی منطقه پشت بازار به‌شرط رعایت ضوابط و استانداردهای بافت‌های قدیمی و تاریخی ادامه یابد.
در این میان، اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری باید از لاک محافظه‌کاری بیرون آمده و به‌طور مستمر بر عملیات نوسازی و بهسازی نظارت داشته باشد.
نباید اجازه داد ثروت‌های تاریخی و جاذبه‌های گردشگری بی‌نظیر استان و شهر خرم‌آباد در معرض تجاوز و تخریب قرار بگیرد و دستخوش تندباد ناهماهنگی‌ها، سهل‌انگاری‌ها و تصمیمات عجولانه شود.
برای حفاظت از ثروت‌های تاریخی و هویت شهر کافی است مجموعه سازمان‌های میراث فرهنگی، شهرداری و راه و شهرسازی به چند نکته کلیدی ذیل توجه داشته باشند:
تفاوت بین بافت‌های فرسوده و بافت‌های قدیمی و تاریخی را تشخیص دهند.
سند ملی بافت‌های فرسوده، ضوابط و استانداردهای بافت‌های قدیمی و تاریخی را رعایت کنند.
ناظرین میراث فرهنگی در جریان تمامی مراحل عملیات نوسازی و بازسازی مکان‌های تاریخی، حضوری مستمر و فعال داشته باشند.
سید محمد قاسمی
