کوه های خرم آباد

زمان مطالعه این مطلب تنها: 14 دقیقه

کوه‌های خرم آباد

کوه‌های خرم آباد،خرم‌آباد یک شهر کوهستانی و در میان یک دره شکل گرفته است. اطراف خرم‌آباد را کوه‌هایی با شرایط تقریباً یکسان مسدود کرده و تنها نقطه جنوبی شهر در دشتی به نام کُرِّگاه شرقی قرار گرفته است. این شهر از شمال به کوه کمره‌سی(مخمل کوه)، از غرب به سفیدکوه و از شرق به کوه مدبه محدود می‌شود. هم‌اکنون ابر پروژه بام لرستان در حال اجرا بر روی کوه مدبه در شرق خرم‌آباد که شامل ایجاد مسیر دسترسی آسفالت، فضای سبز، هتل و باغ‌وحش می‌باشد.پایگاه دوستداران  خرم آباد به شرح زیر به معرفی برخی از کوه های شهرستان خرم آباد می پردازد.

مخمل کوه

مخمل کوه کوهی است به ارتفاع بیش از یک هزار و ۹۰۰ متر در شمال شرق خرم آباد که به عنوان بخشی از دره تاریخی خاید آلو، قسمتی ازشهر خرم آباد را در دامن خود جای داده است.

این کوه بلند در دو سمت به دو تنگه مهم و استراتژیک ختم می شود که در طول تاریخ شاهد رخدادهای گوناگونی بوده است. قسمت جنوبی مخمل کوه به جاده بروجرد به خرم آباد ختم می شود. انتهای شمالی مخمل کوه نیز به جاده خرم آباد – الشتر می رسد که به تنگ شبیخون مشهور است و نام آن گویای بسیاری چیزهاست.

این کوه بافتی رسوبی دارد و بیشتر قسمت های آن پوشیده از گلسنگ است. با آغاز فصل بارش گلسنگ های سیاه رنگ و آفتاب سوخته سبزرنگ می شوند. گلسنگها آفتاب گریز هستند به همین علت قسمت هایی از مخمل کوه که کمتر آفتاب گیر است سرسبز تر و دیدنیتر است. در قسمت انتهای شمالی مخمل کوه در تنگ شبیخون به همت اداره کل منابع طبیعی لرستان پارک جنگلی دایر شده که در فصل بهار و زمستان بسیار دیدنیست.

مخمل کوه برای کوهپیمایی بسیار مناسب و در دسترس است. با خودرو با چند دقیقه رانندگی به دامنه آن می رسید. فقط کافی است پس از رسیدن به میدان ۲۲ بهمن تا انتهای بلوار ولیعصر بران
‬‎

‬‎

نمایی از مخمل کوه خرم آباد

سفید کوه

سفید کوه رشته کوهی به طول تقریبی 25 کیلومتر  است که از منطقه شاهیوند در کوهدشت شروع می شود و تا خرم آباد ادامه دارد که بلندترین قله آن کُر بی با ارتفاع 3150 متر می باشد .  منطقه حفاظت‌شده سفیدکوه با مساحت 69 هزار 500 هکتار واقع در شهرستان خرم‌آباد در استان لرستان در بین عرض‌های جغرافیایى 33 درجه و 29 دقیقه و طول جغرافیایى 33 درجه و 19 دقیقه در ناحیه‌ای کوهستانى با تنوع زیستی بالا، چشم‌اندازهای زیبایی از جنگل و مراتع کوهستانی ورودهای پر آب در سلسله جبال زاگرس واقع‌شده است.

ابتدا در سال 1347 منطقه سفیدکوه به‌عنوان منطقه شکارممنوع تحت حفاظت قرار گرفت و سپس طی مصوبه شماره 124 شورای عالی محیط‌زیست (کمیسیون زیر بنائی دولت) در سال 1369 به‌عنوان منطقه حفاظت‌شده سفیدکوه به مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط‌زیست پیوسته است.

سفیدکوه لرستان با داشتن 138 گونه جانوری یکی از زیستگاه‌های باارزش جانوری غرب ایران محسوب می‌شود و با تنوع 272 گونه گیاهى یکی از مکان‌های غنی کشور ازنظر پوشش جنگلی و گیاهی است.

رودخانه‌ها و آبشارهای فصلی فراوان، غارهای متعدد و تنوع زیستی گیاهی و جانوری و صخره‌های صعب‌العبور و زیبا، جنگل‌های سرسبز بلوط با درختان تنومند، از جاذبه‌های اکو توریستی منطقه حفاظت‌شده سفیدکوه به شمار می‌روند.

بخش اعظم منطقه سفیدکوه را ارتفاعات تشکیل می‌دهند که بلندترین نقطه آن کوه کوربوری به ارتفاع 2854 متر و پست‌ترین نقطه آن دارای ارتفاع 1500 متر از سطح دریاست.

جانوران شاخص منطقه حفاظت‌شده سفیدکوه عبارت‌اند از سنجاب ایرانی، کل و بز، خرس قهوه‌ای، پلنگ، گربه وحشی، رودک، گرگ، روباه، شنگ، شغال، کبک دری، کبک، عقاب طلایی، کرکس، کرکس مصری، شاهین، بالابان، دلیجه کوچک، سهره طلایی، یلوه حنایی، سار صورتی، جی جاق، لاک‌پشت مهمیز دار، آگامای صخره‌ای فلس درشت، گرزه مار، افعی شاخ‌دار و سوسمار مارچشم است.

از جمله گیاهان سفیدکوه می‌توان به بلوط ایرانی، بنه، گیلاس وحشی، گلابی وحشی، خینجوک، زیتون، زالزالک، بادام‌کوهی، آلوچه، نسترن وحشی، ریواس، بومادران، فرفیون زگیل دار، گوش بره طناز، سریش ایرانی، گنگرصحرایی، لاله واژگون، خاکشیر، نیلوفر، مریم‌گلی، کلاه میرحسن و انواع گون‌ها اشاره کرد.

وجود منطقه سفیدکوه به لحاظ اقلیمی برای استان لرستان داری اهمیت است و برای مردمی که در روستاهای دامنه آن زندگی می‌کنند اهمیت ویژه‌تر دارد زیرا منابع مهم و ارزشمند گیاهی منطقه، به‌طور مستقیم و غیرمستقیم بر اقتصاد روستاییان اثرگذار است.

وجود مراتع فراوان، گیاهان خوراکی و دارویی، میوه‌های وحشی و دیگر محصولات سفیدکوه و کرانه آن، در فصول مختلف سال برای مردم لرستان دارای اهمیت است و درختان واقع‌شده در آن به‌طور طبیعی بخشی از کمربند سبز استان است.

از محصولات بهاره منطقه سفیدکوه می‌توان به انواع قارچ‌های خوراکی مانند گلی، کو موم و بیل هر اشاره کرد و از گیاهان خوراکی می‌توان ریواس، پینومه و کنگر را نام برد.

از میوه‌های بهاره سفیدکوه می‌توان به چاقله بادام و پسته وحشی بانام محلی (قلنگ) و آلوچه اشاره کرد، همچنین از گیاهان دارویی بهاره می‌توان سرخ پا، پونه وحشی، انشک، گل پر، چای کوهی بانام محلی (گل کنه)، آویشن بانام محلی (ازگو)، بومادران بانام محلی (برنج داس) گل ختمی بانام محلی (هیرو) موسیر بانام محلی (ذیل) و ملیم اشاره کرد.

میوه‌های پاییزه سفیدکوه شامل گیلاس وحشی بانام محلی (هلو نه) گلابی وحشی بانام محلی (مرو)، بانام محلی (موداره) زالزالک وحشی و انجیر هستند.

 

‬‎

کوه مدبه ( بام لرستان)

کوه مدبه در خاور و جنوب خاوری شهر کنونی خرم آباد جای دارد . و هم اکنون محله های بانامهای کنونی ، قاضی آباد ، کوی فلسطین و پشته حسین آباد را در دامان غربی خود دارد . کشیدگی آن از شمال به جنوب است . که در شمال به مخمل کوه و در جنوب به کوه های هشتاد پهلو (هشتا پلی)محدود است از شرق نیز به منطقه کمالوند مشرف است .با اقدامات هوشمندانه وسخت کوشانه دکتر دهمرده استاندار سابق لرستان عظیم ترین پروژه تحقیقاتی ،گردش گری بام لرستان در این منطقه احداث و بسیاری از پروژه های آن در دست اجرا هستند.

‬‎

نمایی از کوه مدبه (بام لرستان) خرم آباد

کوه هشتاد پهلو

هشتاد پهلو نام کوهی در دل کوهستان های لرستان است. در اطراف این کوه وسعتی به میزان ۳۰۰۰ هکتار منطقه ای بکر و زیبا قرار دارد که با آب و هوای بسیار عالی و معتدل کوهستانی همه ساله میزبان هزاران گردشگر از سراسر ایران است. علاوه بر گردشگران عادی کوهنوردان حرفه ای نیز علاقه ی بسیار زیادی به این کوه دارند. علاوه بر اهمیت گردشگری این منطقه وجود حیات وحش و طبیعت این منطقه برای لرستان بسیار حائز اهمیت است.

دامنه ارتفاع ۱۱۲۰ تا ۳۸۷۰ متر، بارندگی و دمای متوسط سالیانه ۶۰۰ میلیمتر و ۱۱ درجه سانتیگراد، منطقه را دارای اقلیم مدیترانه‌ای معتدل نموده است. جالب است بدانید اکثر رودهای پر آب استان لرستان که نقش مهمی در کشاورزی آن ایفا میکنند نظیر سیمره، کشکان و سزار از این منطقه سرچشمه میگیرند. گفتنی است آبشار معروف نوژیان که یکی از بلندترین آبشارهای ایران محسوب میشود در همین منطقه قرار دارد. در مجاورت این آبشار ﮔﺮدﺷﮕﺎه ﺟﻨﮕﻠﯽ ﻧﻮژﯾﺎن در ﺑﺎﻻی ﮐﻮه ﺗﺎف قرار دارد که روﯾﺸﮕﺎه اﻧﻮاع گیاهان داروﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ تکمیل کننده طﺒﯿﻌﺖ ﺑﮑﺮ اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ است

در مورد پوشش گیاهی منطقه هم خوب است بدانیم که منطه هشتاد پهلو مملو از جنگل های انبوه است. جنگل های بلوط، زالزالک، پسته وحشی، مازو، گلابی وحشی، ون و … که دل هر بیننده ای را میبرد. اگر در فصل بهار عازم این منطقه شوید حتما از دیدن لاله های واژگون نیز شگفت زده خواهید شد. در این منطقه انواع حیوانات از جمله پلنگ، خرس، کل، قوچ، سنجاب ایرانی، بز و پازن، خرس قهوه‌ای، پلنگ ایرانی، گربه وحشی، رودک، کبک دری، تیهو، کبک، بلدرچین، کرکس کوچک، شاهین، یلوه جنایی، کرکس، عقاب طلایی، مار قیطانی، تیرمار خراسانی، گرزه مار، مار فلس درشت، جکوی مدیترانه‌ای، لاک‌ پشت‌ های برکه‌ ای و مهمیز دار زندگی میکنند که بر اهمیت و زیبایی منطقه افزوده است.

منطقه ای با چنین ویژگی های زیستی و گیاهی اگر نگوییم نایاب است قطعا کمیاب است.

 

نمایی از کوه هشتاد پهلو خرم آباد

کوه یافته

این کوه زیبا و دیدنی از جمله رشته کوههای منفرد سفید کوه است که دارای صخره های بسیار بلند و دیواره های سترگ می باشد کوه یافته دارای بهترین دیواره های صخره نوردی در غرب کشور است.

کوه یافته از دوردست در تمامی دره خرم آباد قابل دیدن است وامتداد شرق به غرب این کوه از محلی به نام دره باباعباس تا روستایی به نام میرزاوند کِی (کی به معنی سراب و چشمه) قریب به 10 کیلومتر عرض دارد.
در جنوب کوه با عظمت و پر صلابت یافته روستای سرخه لیزه و مله شبانان و در شرق روستای چنگایی و در شمال دره باباعباس و منطقه هرور (دشت هرور بین یافته کوه و سفید کوه واقع شده و دارای منظره خیلی زیبا و دلنشینی است ) و در غرب روستای میرزاوند کی قرار دارد.
یافته کوهی است با دیواره های بلند و دره های مخوف که وصف آن تنها بعد از دیدارش مقدور می باشد و بیشتر دیواره های سترگ و عظیم و بی نظیر در قسمت جنوبی کوه یافته قرار گرفته است.
بلندترین قله یافته به نام سرسرها ( سرسرخها ) و چال سبز می باشد.
از فراز قله یافته می توان رشته کوه کبیر کوه در جنوب و گرین کوه در شمال و دیگر کوههای اطراف را مشاهده کرد.
کوه یافته از حیث زمین شناسی و از لحاظ ریخت شناسی جزء کوههای کارستی متکامل است. ( به عبارت دیگر، این کوه از رسوبهای دوران سوم زمین شناسی و چین خوردگیهای آلپ در دوران چهارم بعد از پس روی آب در این ناحیه تشکیل شده است ).
این کوهها متشکل از آهکهای توده ای همراه با گسلها و درزهای متعدد با روندهای افقی و عمودی است . وجود این گسلها و درزها اغلب باعث می شود تا در دامنه چنین کوههایی چشمه هایی بوجود آید .
همانند دیگر مناطق کارست جهان ، کارست کوه یافته نیز تعداد فراوانی غار و پناهگاه صخره ای در دل خود دارد . غارها و پناهگاههای صخره ای این مناطق با ثبات بالای زمین ریختی از قدمت زیادی برخوردارند و رسوبات درون آنها به خوبی حفظ شده است که معمولاً عمیق و گنبدی شکل هستند که از لحاظ باستان شناسی و حتی زندگی های اولیه بشر (عصر حجر) دارای اهمیت و ثبت جهانی است .
پوشش گیاهی یافته کوه کاملاً جنگلی است و انواع درختان بلوط ، زالزالک کوهی ، گلابی وحشی ، پسته وحشی و انواع گیاهان خوراکی و دارویی در آن به وفور یافت می شود که تمرکز این پوشش در ضلع غربی (اَرجِسو – مِلَه شونو – گِلاکَه) بعلت وجود دامنه های با شیب ملایم تر بیشتر می باشد .
این منطقه از قدیم الایام محل زیست حیواناتی چون پلنگ ، خرس، گراز وحشی ، سنجاب ، کل و بز و پرندگانی مانند عقاب ، شاهین ، قرقی ، زاغ ، کبک ، کبوتر و انواع دیگر پرنده بوده است .
این کوه بخشی از منطقه حفاظت شده سفید کوه محسوب می شود
کوه یافته با وجود نزدیکی به شهر خرم آباد و به علت داشتن دیوارهای بلند و پوشش گیاهی مناسب همچنان یکی از معدود پناهگاه های بزکوهی در لرستان است.
یافته کوه از آندسته کوههای است که در چهار فصل سال دارای آب قابل شرب است. چشمه غار قاژه در سمت شرق ، چشمه غار مغار در سمت جنوب و در ارتفاع بالا ( نزدیک قله ) ، چشمه آب ترک در سمت شمال در زیر دیواره شمالی در اول تنگه باریکه و چشمه آب غار طاق ارسلان در غرب کوه یافته و در دورن غار قرار دارد و آب این چشمه تا اوایل تابستان جهت شرب کافی می باشد .
آثار تاریخی و باستانی کوه یافته به این دیواره های صخره ای محدود نمی شود و دیرین شناسان تاکنون با مطالعه غارها و پناهگاه های باستانی موجود در این کوه بلند به آثار و شواهد ارزشمندی از حیات دهها هزار ساله بشر دست یافته اند.
نخستین بار فرانک هول دیرین شناس امریکایی در سال 1965 موفق شد ابزار و ادوات سنگی و نیز اسکلت گونه های مختلف جانوری را در غارها و پناهگاه های باستانی کوه یافته و دره خرم آباد کشف کند که از حیات 40 هزار ساله بشر در این منطقه حکایت دارد.
در سال 1384 هم هیاتی ایرانی بلژیکی مطالعه غارهای باستانی این کوه را آغاز کرد که نتایج جالبی درباره بقایای فرهنگی دوره پارینه سنگی جدید به دست آمد.
دراین کاوش ها علاوه بر مصنوعات سنگی، تعدادی آویز و مهره های تزیینی از جمله 2 صدف دریایی سوراخ شده ، 2 قطعه دندان گوزن و یک قطعه هماتیت به شکل آویز یافت شد که از کهن ترین آویزهای تزیینی یافت شده در ایران محسوب می شود.
این آثار نشانه های بارزی از وجود فرهنگ اوریناسی در این منطقه مقارن با حضور نخستین انسانهای پارینه سنگی جدید در اروپا و خاور نزدیک محسوب می شود.
بر دامنه کوه وشمال روستای سرخه لیزه یکی از قدیمی ترین ترین سکونتگاه های بشر یعنی غار یافته واقع شده است. غار یافته ( وراشکفت ) به گواه حفریات باستان شناسی که توسط باستان شناسان خارجی وایرانی بارها مورد مطالعه قرار گرفته است یکی از قدیمی ترین مکانهای استقراری بشر در دوران پیش از تاریخ وپارینه سنگی جدید است .سابقه سکونت در این غار به بیش از 38 تا 40 هزار سال پیش باز می گردد.( هول وفلانری 1969)
علاوه بر غار یافته چندین پناه گاه ومحوطه دیگر مربوط به دوره پارینه سنگی میانه وجدید در اطراف غار ودامنه های جنوبی قله یافته وجود دارند که توسط باستان شناسان داخلی شناسایی ومورد بررسی ومطالعه نیز قرار گرفته اند .(بیگلری وسایرین 1379)
ازغارهای معروف یافته کوه اشگفت چهار در، اشگفت رو به خدا،اشگفت حسیخونی می باشد
از غارهای منطقه که آثار باستانی در آنها کشف شده می توان غارهای طاق ارسلان، قاژه و گچی را نام برد.
با بررسی دقیق نهشته های بهم ریخته آیزنمن ودیگران یک دندان بزرگ متعلق به حیوان پیدا گردید. و آن برای شناسایی به مرجان مشکور باستان جانورشناس تحویل داده شد .ایشان وهمکارانش در مرکز مطالعات ملی فرانسه (cnrs) با بررسی ها وآزمایشهایی که روی دندان مذکور انجام دادند پی بردن که متعلق به گونه ای اسب عظیم الجسه بوده که امروز نسل آن منقرض شده است (آیزنمن ودیگران)
علاوه بر آثار پیش چند اثر تاریخی مهم در دل کوه یافته وجود دارد که وجود آنها در این محیط هنوز سوال برانگیز است .یکی از این آثار پلکانی است شگفت انگیز که از چندین پله سنگی بر روی دیواره ای کاملا عمودی ومخوف از کوه یافته به گونه عجیبی کنده شده اند وچشم هر بیننده ای را بهت زده می نماید .
دسترسی به این پلکان از طریق جاده ای خاکی که در کیلومتر 12 جاده خرم آّباد – کوهدشت و شمال شرق روستای سرخه لیزه واقع شده امکان پذیر است .از این جاده سنگلاخی حدود 1000 متر باید طی کرد تا به ابتدای تنگه ای معروف به تنگ گچی رسید .پس از عبور از این تنگه به یک دو راهی در دامنه غار گچی در ارتفاع 1412 متر از سطح دریا می رسیم که راه شرقی به تنگه سوسن آو و سپس به دره باباعباس و راه شمالی به سمت پلکان یاستانی وغار قاژه امتداد دارد. از این نقطه (غار گچی ) به بعدجهت دسترسی به پله ها باید تا ارتفاع 1753 متری کوهپیمائی و در بعضی نقاط کوهنوردی نمود. در طول مسیر از تنگ گچی تا رسیدن به پلکان از کنار آثاری همچون غار گچی، اِشکَفت قورچعلی ،اشکف حسین خانی، واشکفت سید عباس باید عبور نمود. از میان این آثار غار گچی به دلیل انجام مطالعات وبررسی های باستان شناختی در آن و وجود آثار وابزار سنگی مربوط به دوران پارینه سنگی میانی از اهمیت خاصی برخوردار است .(بیگلری وسایرین 1379)
پس از صعود از ارتفاعی در حدود 450 متر از صخره ها وارتفاعات دامنه کوه یافته به دامنه پلکان باستانی می رسیم .پلکان یافته کوه در موقعیت جغرافیایی 33 درجه و30 دقیقه و47 ثانیه عرض جغرافیایی و48 درجه و13 دقیقه و27 ثانیه طول جغرافیایی قرار گرفته است .ارتفاع این نقطه از سطح دریا 1753 متر واز دامنه کوه یافته حدود 450 متر بلندتر است .پلکان کوه یافته در گذشته های دور بر روی دیواره ای سنگی وعمودی کوه با موقعیت خاص ومنحصری در دل کوه کنده شده است.
این 70 پله به سطحی هموار ختم می شود که در وسط آن گودالی مستطیل شکل در ابعاد حدود سه متر در 6 متر و عمق حدود 3 متر در دل سنگ حفر شده است.
در پایین دست پله ها هم بقایای یک گودال مستطیل شکل در ابعاد گودال واقع در بالای پله ها دیده می شود که درگذر زمان از رسوبات پر شده است وآثار خرابه هایی از سنگ ساخته شده به چشم می خورد که نشان می دهد معماری نسبتا بزرگ قبلا در این مکان وجود داشته است .از بقایای سازه های معماری گذشته هم اکنون یک فضای کنده شده در دل صخره که احتمالاً آب انبار بوده است همچنان باقی است. آثار موجود در اطراف این پلکان را می توان به سه قسمت تقسیم نمود: قسمت اول سازه های معماری وصخره ای پایین پلکان ، قسمت دوم 64 پله تراشیده شده با دست وقسمت سوم سازه های معماری وصخره ای بالای پلکان.
به راستی چه نیروی پشت سر سازندگان این پله ها بوده که توانسته از سنگ سخت ، مسیری همواره بیافریند ؟ آیا تحت فشارهای حکومتی زمان خود بوده یا فراتر از آن ، یعنی اعتقادات وباورهای مذهبی باعث خلق چنین اثری شگرف شده است ؟
یافته های باستان شناختی که در اطراف این آب انبار ها ودر هر سه قسمت سازه های معماری به دست آمده از نمونه سفال های نخودی ، چرخساز ، بدون لعاب ودارای پخت کافی بودند که از بررسی سطحی این قسمتها حاصل شده است. مقایسات گونه شناسی ومطالعه بر روی یافته های سفالین از تعلق داشتن آنها به دوران تاریخی مخصوص اشکانی حکایت دارد. در ارتباط با کاربرد این مجموعه می­توان احتمال داد با توجه به اهمیت وتقدیس آب در میان مذاهب ایرانی خصوصا آئین پر رمز وراز مهر پرستی (میترائیسم) ،وجود دو آب انبار بزرگ در این مجموعه ، موقعیت قرار گیری ( که در کوه ساخته شده اند ) شیوه دسترسی به آنها و وجود سفال اشکانی این مجموعه آثار جهت پرستش آئین مهر ایجاد شده باشد .
درباره انگیزه سازندگان این اثر اطلاع دقیقی در دست نیست اما برخی کارشناسان با توجه به وجود یک معبد در نزدیکی کوه یافته بر این عقیده هستند که این پله ها نیز بخشی از یک معبد است که در حدود 2 هزار سال قبل در دل یافته ایجاد شده
این کوه زیبا دیدنی دارای مناطقی دلپذیری چون مغار ، قاژه ،گلاکه ، بوممیل ،تپه ، تخت نقره،ترک،کلاه سیاه،کلنسو،آب شاه میرزا،تپه،چکلشره،سر سرخه ،چال سبز،ارجستان،ریواسکوه، بند خرس آب ، برف چال ، گایر ، تاق زرد ، سیار ، شترمل ، سرکول 1و2،حسینخونی،مارلو،توحه،سوسن آو،تنگ گچی ،توک توک، و غیره تشکیل شده است

کوه تاف

گردشگاه جنگلی نوژیان بالای کوه تاف قرار دارد؛ در کوه تاف انواع گیاهان دارویی می رویند که طبیعت بکر این منطقه و همچنین وجود آبشار زیبای نوژیان آن را به محلی زیبا و دیدنی بدل کرده است. از آنجا که لازم است مسیر طولانی و پر پیچ و خمی را برای رسیدن به آبشار طی کرد، واکنش بازدیدکنندگان، پس از دیدن آبشار متفاوت است. آب آبشار از چشمه های بالادست تأمین می شود و در ابتدای فصل بهار طبیعتاً پر آب تر است.

در دامنه کوه و در پای آبشار هم بزرگترین جنگل بلوط جهان قرار گرفته است و در کنار آن باغ های انجیر و انگور را می توان دید. آب رودخانه خنک است و محل مناسبی برای پرورش ماهی های سردابی همچون قزل آلا است. از اینرو در پایین دست آبشار وجود حوضچه های پرورش ماهی، نشانی از توسعه و زایندگی است که چشم را می نوازد.

کوه تخت

این کوه درحوزه شهر زاغه از توابع شهرستان خرم آباد است که علاوه بر جنگل های بلوط دارای مناطق زیبا و شگفت انگیز است

کوه پونه

این کوه در قسمت جنوب بیرانشهر از توابع شهرستان خرم آباد واقع شده است. آزاد راه خرم آباد – اراک با سه کیلو متر تونل از کوه پونه عبور کرده و به سمت خرم آباد ادامه می یابد . همچنین راه آهن دورود – خرم آباد با چندین تونل از این کوه عبور نموده و به سمت خرم آباد ادامه می یابد .

کوه پونه (پینه )یکی دیگر از قلل عمده رشته کوه گرین تا اشترانکوه. حد فاصل گردنه آبسرده و گردنه رازان  ارتفاع آن است .ارتفاع آن حدود ۳۰۰۰ متر از سطح دریا ست . چند گردنه و معبر سخت دارد.این گردنه ها مناطق سیلا خور و بروجرد را از شمال لرستان  به جنوب کوه  یعنی مناطق  بیرانشهپر ، زاغه و هرو را متصل می ساز

کوه پونه در شمال  منطقه هرو یعنی حد فاصل پل هرو و بیرانشهر است، این  رشته کوه شهرها و روستا های حوزه خرم آباد ، بیرانشهر و زاغه را از منطقه سیلاخورو بروجرد جدا می کند.
باید گفت این کوه ایل بزرگ بیرانوند را به دو قسمت شمال کوه و جنوب کوه تقسیم  کرده.
این کوه برکات فراوانی برای ساکنان اطراف دارد. از جهت چشمه و سراب های روان برای کشاورزی و باغداری  دامداری ،علفچرانی ، گیا هان دارویی ،گردشگری و ورزش کوهنوری حائز اهمیت است.

یکی از معبر های این کوه گردنه معروف پونه است. این گردنه در زمان های قدیم محل تردد قافله ها ، عبور مرور بین سیلاخور و بروجرد با بیرانشهر زاغه و خرم آباد بوده. واکنون هم از طریق تونل  آزاد راه بین این شهر ها و راه سراسری شمال جنوب کشور است.

این گردنه خود شاهد و نظاره گر حوادث و اتفاقات فراوان از ظلم و جور طاغوت ها بخصوص زمان حکومت های قاجار و رضا خان به جهت جنگ با ایل بیرانوند است ، این کوه چند ماه از سال سرد و بسیار برف گیراست ، در فصل بهار بسیار سر سبزو دارای انواع گل و گیاه دارویی است ، محل ییلاق طوایفی مانند طایفه بارانی ، زید علی و کر از ایل بزرگ بیرانونداست..
پایینتر از گردنه کوه به طرف جنوب دو روستای شرفبگ و خلیل بگ از طایفه بارانی سکن می باشند که به روستا های پاراه پونه معروف هستند . آن طرف ( سمت شمال کوه ) که معروف است به ورکوه هم چند روستا از طوایف شعبان و سبزعلی ساکن هستند.

 نزدیک گردنه بالای کوه چشمه ای  از دل سنگی بیرون می آید  ، این چشمه در سال های پر باران چهار فصل آب دارد و معروف به چشمه سنگی است. پایین گردنه به سمت شمال  هم چشمه ی  روان و بسیار سردی هست که از قدیم معروف بوده به چشمه (علی یک) این چشمه آنچنان سرد است که اگر چند ثانیه دست در آب آن بگذاری مثل این  است که دست در داخل برف کردی .
از اطراف چشمه ها تا نزدیک های پایین کوه گیاه پونه بطور فراوان می روید.بیشتر جاهای این کوه حتی آب هم ندارد اما باز گیاه پونه فراوانی می روید ،به سبب رویدن این گیاه با ارزش اسم آن را کوه پونه نامیدند.

.
پونه کوهی
گیاهی بسیار خوشبو ، از خانواده نعناع ولی با عطر و طعمی کاملا متفاوت از نعناع است.
بهترین و مرغوب ترین نوع پونه در این منطقه است. برای چیدن پونه وحشی فصل بهار بخصوص اردیبهشت تا اوسط خرداد ماه  بهترین زمان است.علاوه بر .پونه گیاهان دارویی فراوانی از جمله آویشن ، گیاه کلکنه ( پشمینه)، زرشک و بن سر( بن سرخ) وغیره…… دارد..

 

کوه بلومان

این کوه در جنوب بیرانشهر از توابع شهرستان خرم آباد و بالاتر از روستا های دره بسر ، گرزکل و قلعه رحیم واقع شده است .این کوه زیبا در فصل زمستان مالامال از برف می شود و یکی از جاذبه های حیرت انگیز این منطقه است