با کتاب آفرینان خرم آباد
پیشینه کتاب آفرینی خرم آبادی ها به سده های پیشین باز می گردد. اما چون بیشتر آثار خطی اند و اقبال نشر نیافته اند و یا پاره ای از پژوهشگران و تذکره نویسان نام شماری از پدید آورندگان خرم آبادی را در زمره اثر آفرینان شهرها و دیارهای همجوار آورده اند، این تصور ناصواب پدید آمده که سرآغاز اثرآفرینی خرم آبادی ها سده حاضر است و حال که این گونه نیست.
تحفه الفقیر کتاب جبرئیل خرم آبادی که در زمینه خلوت، ذکر، انواع آن و چگونگی تأثیر آنها، و تجلی ، انواع تجلیات در اطوار سبعه قلب است و به شماره192در کتابخانه اونیورسیته و با شماره 1888 در کتابخانه موزه آثار ترک و اسلامی ترکیه نگاهداری می شود، نمونه ای از آن آثار است. تحفه الفقیر اثر جبرئیل خرم آبادی که در قرن هفتم هجری قمری به نگارش درآمده این توفیق را داشت که پس از هفتصد سال به همت نجیب مایل هروی در شبستان عرفان: مجموعه رسائل فارسی از پیران ایران(تهران: گفتار،1369) به چاپ برسد. اما ده ها اثر را می توان نام برد که از دیروز تا هنوز به چاپ نرسیده اند.
سرآغاز چاپ آثار خرم آبادی ها، دوره ناصرالدین شاه قاجار است. اسماعیل سرباز از شاعرانی است که در پاره ای از تذکره ها تولدش را خرم آباد و در شماری بروجرد آورده اند. اما همه تذکره نویسان بر این قول اتفاق نظر دارند که»اصلش از خرم آباد فیلی بود«. دیوان شعر سرباز پنج هزار بیت است. مرثیه هایی که او درباره ی اهل بیت(ع) سرود با عنوان اسرارالشهاده در روزگار ناصری سه بار در ایران و یک بار در بمبئی به چاپ رسید.
نخستین آثاری که با اندک تسامح می توان کتاب چاپی درباره لرستان قلمداد کرد، انیس المسافر و فتح نامه لرستان است. انیس المسافر سرآغازش درباره والیان لرستان است و فتح نامه لرستان تاریخ منظوم سروده شباب کرمانشاهی را در بردارد. تاریخ کتاب اول، ربیع الاول1329 ق و کتاب دوم ربیع الثانی1329 ق است. چون این دو اثر در یک مجلد صحافی شده، شماری از پژوهشگران سلف، آن دو را در یک کتاب قلمداد کرده اند.
از چاپ»جزوه اول و دوم اشعار صحبت الله معینی« در سال1325 خورشیدی در چاپخانه نوین خرم آباد و نشر»کتاب دستی ساختمان و تعمیرات رادیو«اثر صالح خرم آبادی در همان سال تا انتشار دیوان غزلیات و قصائد و تضامین شیخ عبدالرحمن لرستانی(حیرت) در سال1339 در قم، به نام های آشنا و ناآشنایی برمی خوریم که چاپکرده هایی داشته اند: علی کمالوند، علی میردریکوند، سرهنگ بهاروند، علی خاموش، اکبر میرزایی(تجار)و…
دهه 1340نقطه عطف در تاریخ کتاب آفرینی خرم آبادی هاست. شمار آثار نویسندگان خرم آبادی را که احصا کردم. کمترینشان یک اثر و بیشترینش یکصد اثر دارد که در این سیاهه فقط به تاریخ نشر اولین کتابشان اشاره شده است. سال نشر نخستین کتاب نام هایی که در پی می آیند . از این قرار است:
1343: علی محمد ساکی، حمید ایزدپناه؛
1344 حسین الماسیان؛
1345 فرج الله پورسرتیپ ، محمد عالیخانی؛
1346 فضل الله رزازی، محمد یگانه؛ سید مصطفی موسوی؛
1348 نبی صادقی
بیشتر پدیدآورندگان کتاب در دهه1340، اولین ثمره تحصیل دانشگاهی و حوزوی خرم آبادی هاست. به این نام ها باید هوشنگ صالحی لرستانی را بیفزاییم که کتابچه سفر خود را چاپ کرد. همچنین اسفندیار غضنفری امرایی چاپ اول دیوان میرنوروز را در این دهه به انجام رساند.
دهه1350 برشمار خرم آبادی های کتاب آفرین27تن افزوده شد:
1350: مهدی کاظمی طولابی؛
1351: سید حسن طاهری(آیت الله طاهری خرم آبادی)؛
1352: مرتضی جزایری، صدر مصطفوی؛ سکندر امان الهی بهاروند؛
1353: هوشنگ رئوف؛
1354 منوچهر رادین، لیلی گلزار؛
1355: عزیزالله کشاورز، محمدرضا محمودزاده؛
1356: هدایت الله رشیدیان. الیزابت سلاحورزی، ناصر عالیخانی، محمد گرگین؛ محمدرضا والیزاده معجزی؛
1357: سید عیسی جزایری، غلامحسین حسین پناه، اسحق عیدی، نصرالله کسراییان:
1358: محمد اسدیان، سید حسین جعفری جزایری، علی جمالی، مجید جمالی؛ هوشنگ اعظمی لرستانی؛
1359: عبدالرضا جودکی، سید فخرالدین رحیمی، محمد حسین ملکشاهیان.
اگر ترجمه های ابراهیم چگنی که در دهه1350 به چاپ رسیده بر این سیاهه افزوده شود مجموع کتاب آفرینان در دو دهه چهل و پنجاه به 36تن می رسد.
سال 1356 با6 پدیدآورنده اوج سال های یاد شده است. همچنین این فهرست نشانگر آن است که اولین سید عالم دینی خرم آبادی مؤلف، سید مصطفی موسوی و نخستین زن پدیدآورنده خرم آبادی در عرصه کتاب لیلی گلزار است. به این سیاهه باید م.گودرز را افزود که در سال 1359 اثری بومی انتشار داد.
دهه 1360، سید فرید قاسمی ، عیدی علیجانی، عابدین خاکی صدیق، سید حمید جهان بخت، ضیاء معینی، اسماعیل نژاد فرد لرستانی، غلامحسین لطفی، ایرج محرر، محمد رضا قیاسیان، مسعود غضنفری، محمد حسین آریا، کمال الدین جزایری، فیروز زنوزی جلالی، معصومه عادلی، امید مسعودی، نسرین نصرالله زاده، مراد حسین پاپی، نسرین جافری، خاطره سپهوند و منوچهر والی زاده به ترتیب کتابهایشان به چاپ رسید. از دیگر پدیدآورندگان این دهه دکتر علی اصغر مجیدی و دکتر علی دلاور را باید نام برد که آثارشان متن درسی دانشجویان دانشگاههاست.
دهه 1370سرآغاز رونق دیگری در کتاب آفرینی خرم آبادی ها است.
1370: سید محمد کاظم(عماد)جزایری، جواد جوادی، فتح اله شفیع زاده، حسین غضنفری.
1371: ربیعا اسکینی، نبی الله نیازی:
1372: آرش جودکی، مهرانگیز رساپور(م.پگاه)، سید محمد سیف زاده:
1373 داوود بشیری، حبیب الله راد، طاهره زهتاب، علی صدیق؛
1374: محمد جعفر جعفرنژاد، عزت الله چنگایی؛
1375: غلامرضا پروینی، کریم پیرحیاتی، روح الدین دولتیاری، سعید رحیمی، محمد سهرابی، ایرج عبدی، محمد کاظم علی پور، تقی میرهاشمی؛
1376 ابوالقاسم امیری، یدالله بازگیران، سید علی راستخانه، علی اکبر سلیمان پور، قدرت الله شباب، عبدالرضا شهبازی، کورورش صفرزاده، ایرج کاظمی، قدرت اله کسراییان؛
1377: نورالله آقامیرزایی، محمد حسین توسلی، نادر حسنوند، هوشنگ رشنو، بهمن زرین جویی، الهیار زرین قدم، محمد سوری، سعید شادابی، نصرت اله مسعودی؛
1378 فاطمه حسنوند، بنیاد سعادتی، شراره صالحی لرستانی، سید مصطفی طاهری خرم آبادی، سید محمد طاهری، سید محمد طاهریان، علیرضا کرمی، فریبا کرمی؛
1379 عبدالرضا بهرامی، عبدالسعید حقیقی مقدم، سعادت خودگو، رضا سپهوند، ابراهیم سلیمانی، ری را عباسی، نوشین کمالوند، ماشاء الله محمدی، سید سیامک موسوی اسدزاده، همت الله(سینا) میرزایی.
به سیاهه دهه هفتاد باید سید مجید سیف السادات، حسین پیرنیا، معصومه ضیایی، نعمت الله کسراییان و حمید رضا دالوند را افزود. قلی جان پاپی مرادی، صمد توحیدی، خدیجه ترکاشوند، محمد حسن جنانی، مجتبی جودکی، کریم خادم، سیاوش دلفانی، صادق ساکی، جمال سعادت یار، احمد ساکی، اسدالله صحت، مانی عالیخانی، الله مراد لرستانی، مسعود معینی، غلامرضا مهدی خانی، علی بابا سیف اللهی، غلامرضا بارانی، امیرهوشنگ گراوند، مصطفی بهرامی، روح الدین دریکوند، سید جمال الدین شریف زاده، اردشیر کاظمی، فضل الله میر دریکوند، مصطفی رشیدی، شراره کاکاوند، افروز مرادی و مریم گرامی فرد از پدید آورندگان دهه یاد شده اند.
دهه 1380 وارد روزگار پربرگ و گهگاه پرباری شدیم. نام هایی که اولین کتابهایشان در این دهه به چاپ رسید، اینانند: سارا آزادی مقدم، سیده احترام آهو قلندری، ایرج احمدی، علیداد برزویی، دلارا دریکوند، سعید رشنوییان، مهیار رشیدیان، حجت الله سپهوند، سید محمد نقی شاهرخی، نعمت صارمی راد، حمید عیدی، محمدرضا نظری، ساسان والیزاده، اکبر یاوریان، بافه جافریان(سکینه)، غزال عموشاهی(باران)، رضا اقبالی، سید مسعود موسوی، محمدرضا جایدری، ناصر طرهانی نژاد، فریده کمالوند، رئوف آهوقلندری، احمد بیرانوند، ماندانا کرمی، مرتضی صحرایی، بابک لطیفی، اردشیر کاظمی، نصرت ماسوری، محمدرضا پورفرخ، محمد بیرانوند، کامین عالی پور خرم آبادی، جافر فره وشی، مهدی ابدالی، محمدجواد منصوری، عبدالعلی جوزی پور، محمد فلاحی نسب، علی محمد زیدی وند، رمضان تیموری، علی دولتشاهی،محمد کریم پورمهدی، عزیز بازوند(بیرانوند)، مهتاب بازوند، وحید نجفی، بابک ترکاشوند، منوچهر نورمحمدی، محمد ابراهیم محمد طاهری، ابوالقاسم امیری، مرضیه شاکرمی، محبوبه احمدوند، کبری فرهاد روش، اعظم عباسی، رحیم شاکرمی، اصغر یعقوب وند، بهناز جافریان، محسن بهرامی، فریدون چوبدار، حسین دوستی، علی عسگررضایی، محمد جواد علی پور، عابد میرزاییان چگنی، دکتر مسعود سپه وندی، محمدتقی عزیزیان، بهمن آزادی، بهمن مهرابی، علی گودرزیان، الهام منصورپور، فرید رحمتی، دکتر بختیار حسینی، مسعود یوسفی، احسان الله زیدعلی، نادرآزادبخت،محمدعظیم دادگر، رضا نقی بیرانوند، فرود هاشمی، فریبا بسطامی، اسعد غضنفری، صادق شفیعی، علی کاکانژادی فرد، زهرا حیدری، محمد علی ساکی، حیدر یاری، احمد علی پور، حسین مهرداد، محسن حجاریان، محمد حسن حجاریان، احمد رضا دالوند، توکل ساکت ، بیژن حسین پور، نصرت الله میر و …
نام هایی نیز که متولدین دیگر شهرها بوده اند اما کمابیش عمرشان را در خرم آباد گذرانده اند و در زمره همشهریان پدیدآورنده محسوب می شوند، اینانند: میرزا محمدرشید ملقب به ضیایی(دزفول)، روح الله جواهری(بروجرد)، علیرضا فرزین(خرمشهر)، مهدی سامانی(اهواز)، علیمردان عسکری عالم(الشتر)، اسفندیار غضنفری امرایی(کوهدشت)، محمد حنیف(بروجرد)، حجت الله حیدری(الشتر)، حاجی رضا خدابخشی(قیلاب اندیمشک)، فروغ رمضانی(همدان)، اکرم زین العبادی(آبادان)،سید علی اکبر سجادی(بروجرد)، عبدالحسین شاکرمی(دره شهر)، علی اصغر عطاء اللهی(بروجرد)، اسماعیل فیروزی(شیراز)، اکبر میرزایی(زاغه)، عظیم وارسته(الشتر)، فرهاد طهماسبی(اهواز)، غلامحسین نصیری پور(تهران)، حسن کشمیری( فومن)، محمد علی ساکی(پلدختر)، مجید شهبازی(نهاوند)، محمد جواد طراحی( شهرضا)، مسعود یوسفی(نورآباد)، محمدجعفر محمدزاده(کوهدشت)، محمود میرزایی حسینی(نورآباد)، یدالله پورنیا(الشتر) و… زنده یاد عبدالحسین زرین کوب(بروجردی) و زنده یاد عبدالمحمد آیتی(بروجردی) که سالهای اندکی در خرم آباد بوده اند، نخستین آثارشان را در خرم آباد نوشته اند. از چهار پدیدآورنده خرم آبادی نیز، که هنوز، کتابهایشان به چاپ نرسیده باید نام ببرم: حسام الدین ضیایی: کتاب دم تقه، سید کاظم طاهری و روح الله استغفاری (واصل) دفتر شعرشان و بهرام سلاح ورزی شعرها و داستان هایش. مایلم در اینجا به سه نکته دیگر اشاره کنم:
1- نمی شود از کتاب آفرینان خرم آباد یاد کرد اما به کارشناسان سازمان برنامه ریزی و بودجه/ سازمان مدیریت و برنامه ریزی/ معاونت برنامه ریزی استانداری لرستان که آثار تأثیرگذاری پدید آوردند، اما توزیع عام نداشت اشاره نکرد:
سید خلیل صادقیان، صادق سیفی، سید ابراهیم موسوی نژاد، محمودرضا صوفی زاده، عبدالحسین محمدیان، مهناز واحدی، سید رضا موسوی قاسمی، حسین سوری، عبدالرحمن جایدری، صادق بهاروند، پرویز برزویی، محمد امین، مجتبی ملکی و …
2- بنا بر احصا نگارنده این سطور تاکنون 14عالم دینی خرم آبادی پدید آورنده کتاب بوده اند. آیات سید مصطفی موسوی، سید حسن طاهری، سید عیسی جزایری، سید فخر الدین رحیمی، عابدین خاکی صدیق، سید محمدکاظم(عماد) جزایری، سید مجید سیف السادات، سید محمدنقی شاهرخی، حمید عیدی، عبدالحسین مبشر و…
3- از خانواده های پدیدآورنده خرم آباد باید به خانواده های کسراییان، مسعودی، مراحمی، خاکی صدیق، موسائیان و جافریان ، اشاره کرد که هر یک پدیدآورنده پرور بوده اند.
بر گرفته از کتاب پیشینه ارتباطات و تاریخ مطبوعات خرم آباد به قلم سید فرید قاسمی.
تحفه الفقیر کتاب جبرئیل خرم آبادی که در زمینه خلوت، ذکر، انواع آن و چگونگی تأثیر آنها، و تجلی ، انواع تجلیات در اطوار سبعه قلب است و به شماره192در کتابخانه اونیورسیته و با شماره 1888 در کتابخانه موزه آثار ترک و اسلامی ترکیه نگاهداری می شود، نمونه ای از آن آثار است. تحفه الفقیر اثر جبرئیل خرم آبادی که در قرن هفتم هجری قمری به نگارش درآمده این توفیق را داشت که پس از هفتصد سال به همت نجیب مایل هروی در شبستان عرفان: مجموعه رسائل فارسی از پیران ایران(تهران: گفتار،1369) به چاپ برسد. اما ده ها اثر را می توان نام برد که از دیروز تا هنوز به چاپ نرسیده اند.
سرآغاز چاپ آثار خرم آبادی ها، دوره ناصرالدین شاه قاجار است. اسماعیل سرباز از شاعرانی است که در پاره ای از تذکره ها تولدش را خرم آباد و در شماری بروجرد آورده اند. اما همه تذکره نویسان بر این قول اتفاق نظر دارند که»اصلش از خرم آباد فیلی بود«. دیوان شعر سرباز پنج هزار بیت است. مرثیه هایی که او درباره ی اهل بیت(ع) سرود با عنوان اسرارالشهاده در روزگار ناصری سه بار در ایران و یک بار در بمبئی به چاپ رسید.
نخستین آثاری که با اندک تسامح می توان کتاب چاپی درباره لرستان قلمداد کرد، انیس المسافر و فتح نامه لرستان است. انیس المسافر سرآغازش درباره والیان لرستان است و فتح نامه لرستان تاریخ منظوم سروده شباب کرمانشاهی را در بردارد. تاریخ کتاب اول، ربیع الاول1329 ق و کتاب دوم ربیع الثانی1329 ق است. چون این دو اثر در یک مجلد صحافی شده، شماری از پژوهشگران سلف، آن دو را در یک کتاب قلمداد کرده اند.
از چاپ»جزوه اول و دوم اشعار صحبت الله معینی« در سال1325 خورشیدی در چاپخانه نوین خرم آباد و نشر»کتاب دستی ساختمان و تعمیرات رادیو«اثر صالح خرم آبادی در همان سال تا انتشار دیوان غزلیات و قصائد و تضامین شیخ عبدالرحمن لرستانی(حیرت) در سال1339 در قم، به نام های آشنا و ناآشنایی برمی خوریم که چاپکرده هایی داشته اند: علی کمالوند، علی میردریکوند، سرهنگ بهاروند، علی خاموش، اکبر میرزایی(تجار)و…
دهه 1340نقطه عطف در تاریخ کتاب آفرینی خرم آبادی هاست. شمار آثار نویسندگان خرم آبادی را که احصا کردم. کمترینشان یک اثر و بیشترینش یکصد اثر دارد که در این سیاهه فقط به تاریخ نشر اولین کتابشان اشاره شده است. سال نشر نخستین کتاب نام هایی که در پی می آیند . از این قرار است:
1343: علی محمد ساکی، حمید ایزدپناه؛
1344 حسین الماسیان؛
1345 فرج الله پورسرتیپ ، محمد عالیخانی؛
1346 فضل الله رزازی، محمد یگانه؛ سید مصطفی موسوی؛
1348 نبی صادقی
بیشتر پدیدآورندگان کتاب در دهه1340، اولین ثمره تحصیل دانشگاهی و حوزوی خرم آبادی هاست. به این نام ها باید هوشنگ صالحی لرستانی را بیفزاییم که کتابچه سفر خود را چاپ کرد. همچنین اسفندیار غضنفری امرایی چاپ اول دیوان میرنوروز را در این دهه به انجام رساند.
دهه1350 برشمار خرم آبادی های کتاب آفرین27تن افزوده شد:
1350: مهدی کاظمی طولابی؛
1351: سید حسن طاهری(آیت الله طاهری خرم آبادی)؛
1352: مرتضی جزایری، صدر مصطفوی؛ سکندر امان الهی بهاروند؛
1353: هوشنگ رئوف؛
1354 منوچهر رادین، لیلی گلزار؛
1355: عزیزالله کشاورز، محمدرضا محمودزاده؛
1356: هدایت الله رشیدیان. الیزابت سلاحورزی، ناصر عالیخانی، محمد گرگین؛ محمدرضا والیزاده معجزی؛
1357: سید عیسی جزایری، غلامحسین حسین پناه، اسحق عیدی، نصرالله کسراییان:
1358: محمد اسدیان، سید حسین جعفری جزایری، علی جمالی، مجید جمالی؛ هوشنگ اعظمی لرستانی؛
1359: عبدالرضا جودکی، سید فخرالدین رحیمی، محمد حسین ملکشاهیان.
اگر ترجمه های ابراهیم چگنی که در دهه1350 به چاپ رسیده بر این سیاهه افزوده شود مجموع کتاب آفرینان در دو دهه چهل و پنجاه به 36تن می رسد.
سال 1356 با6 پدیدآورنده اوج سال های یاد شده است. همچنین این فهرست نشانگر آن است که اولین سید عالم دینی خرم آبادی مؤلف، سید مصطفی موسوی و نخستین زن پدیدآورنده خرم آبادی در عرصه کتاب لیلی گلزار است. به این سیاهه باید م.گودرز را افزود که در سال 1359 اثری بومی انتشار داد.
دهه 1360، سید فرید قاسمی ، عیدی علیجانی، عابدین خاکی صدیق، سید حمید جهان بخت، ضیاء معینی، اسماعیل نژاد فرد لرستانی، غلامحسین لطفی، ایرج محرر، محمد رضا قیاسیان، مسعود غضنفری، محمد حسین آریا، کمال الدین جزایری، فیروز زنوزی جلالی، معصومه عادلی، امید مسعودی، نسرین نصرالله زاده، مراد حسین پاپی، نسرین جافری، خاطره سپهوند و منوچهر والی زاده به ترتیب کتابهایشان به چاپ رسید. از دیگر پدیدآورندگان این دهه دکتر علی اصغر مجیدی و دکتر علی دلاور را باید نام برد که آثارشان متن درسی دانشجویان دانشگاههاست.
دهه 1370سرآغاز رونق دیگری در کتاب آفرینی خرم آبادی ها است.
1370: سید محمد کاظم(عماد)جزایری، جواد جوادی، فتح اله شفیع زاده، حسین غضنفری.
1371: ربیعا اسکینی، نبی الله نیازی:
1372: آرش جودکی، مهرانگیز رساپور(م.پگاه)، سید محمد سیف زاده:
1373 داوود بشیری، حبیب الله راد، طاهره زهتاب، علی صدیق؛
1374: محمد جعفر جعفرنژاد، عزت الله چنگایی؛
1375: غلامرضا پروینی، کریم پیرحیاتی، روح الدین دولتیاری، سعید رحیمی، محمد سهرابی، ایرج عبدی، محمد کاظم علی پور، تقی میرهاشمی؛
1376 ابوالقاسم امیری، یدالله بازگیران، سید علی راستخانه، علی اکبر سلیمان پور، قدرت الله شباب، عبدالرضا شهبازی، کورورش صفرزاده، ایرج کاظمی، قدرت اله کسراییان؛
1377: نورالله آقامیرزایی، محمد حسین توسلی، نادر حسنوند، هوشنگ رشنو، بهمن زرین جویی، الهیار زرین قدم، محمد سوری، سعید شادابی، نصرت اله مسعودی؛
1378 فاطمه حسنوند، بنیاد سعادتی، شراره صالحی لرستانی، سید مصطفی طاهری خرم آبادی، سید محمد طاهری، سید محمد طاهریان، علیرضا کرمی، فریبا کرمی؛
1379 عبدالرضا بهرامی، عبدالسعید حقیقی مقدم، سعادت خودگو، رضا سپهوند، ابراهیم سلیمانی، ری را عباسی، نوشین کمالوند، ماشاء الله محمدی، سید سیامک موسوی اسدزاده، همت الله(سینا) میرزایی.
به سیاهه دهه هفتاد باید سید مجید سیف السادات، حسین پیرنیا، معصومه ضیایی، نعمت الله کسراییان و حمید رضا دالوند را افزود. قلی جان پاپی مرادی، صمد توحیدی، خدیجه ترکاشوند، محمد حسن جنانی، مجتبی جودکی، کریم خادم، سیاوش دلفانی، صادق ساکی، جمال سعادت یار، احمد ساکی، اسدالله صحت، مانی عالیخانی، الله مراد لرستانی، مسعود معینی، غلامرضا مهدی خانی، علی بابا سیف اللهی، غلامرضا بارانی، امیرهوشنگ گراوند، مصطفی بهرامی، روح الدین دریکوند، سید جمال الدین شریف زاده، اردشیر کاظمی، فضل الله میر دریکوند، مصطفی رشیدی، شراره کاکاوند، افروز مرادی و مریم گرامی فرد از پدید آورندگان دهه یاد شده اند.
دهه 1380 وارد روزگار پربرگ و گهگاه پرباری شدیم. نام هایی که اولین کتابهایشان در این دهه به چاپ رسید، اینانند: سارا آزادی مقدم، سیده احترام آهو قلندری، ایرج احمدی، علیداد برزویی، دلارا دریکوند، سعید رشنوییان، مهیار رشیدیان، حجت الله سپهوند، سید محمد نقی شاهرخی، نعمت صارمی راد، حمید عیدی، محمدرضا نظری، ساسان والیزاده، اکبر یاوریان، بافه جافریان(سکینه)، غزال عموشاهی(باران)، رضا اقبالی، سید مسعود موسوی، محمدرضا جایدری، ناصر طرهانی نژاد، فریده کمالوند، رئوف آهوقلندری، احمد بیرانوند، ماندانا کرمی، مرتضی صحرایی، بابک لطیفی، اردشیر کاظمی، نصرت ماسوری، محمدرضا پورفرخ، محمد بیرانوند، کامین عالی پور خرم آبادی، جافر فره وشی، مهدی ابدالی، محمدجواد منصوری، عبدالعلی جوزی پور، محمد فلاحی نسب، علی محمد زیدی وند، رمضان تیموری، علی دولتشاهی،محمد کریم پورمهدی، عزیز بازوند(بیرانوند)، مهتاب بازوند، وحید نجفی، بابک ترکاشوند، منوچهر نورمحمدی، محمد ابراهیم محمد طاهری، ابوالقاسم امیری، مرضیه شاکرمی، محبوبه احمدوند، کبری فرهاد روش، اعظم عباسی، رحیم شاکرمی، اصغر یعقوب وند، بهناز جافریان، محسن بهرامی، فریدون چوبدار، حسین دوستی، علی عسگررضایی، محمد جواد علی پور، عابد میرزاییان چگنی، دکتر مسعود سپه وندی، محمدتقی عزیزیان، بهمن آزادی، بهمن مهرابی، علی گودرزیان، الهام منصورپور، فرید رحمتی، دکتر بختیار حسینی، مسعود یوسفی، احسان الله زیدعلی، نادرآزادبخت،محمدعظیم دادگر، رضا نقی بیرانوند، فرود هاشمی، فریبا بسطامی، اسعد غضنفری، صادق شفیعی، علی کاکانژادی فرد، زهرا حیدری، محمد علی ساکی، حیدر یاری، احمد علی پور، حسین مهرداد، محسن حجاریان، محمد حسن حجاریان، احمد رضا دالوند، توکل ساکت ، بیژن حسین پور، نصرت الله میر و …
نام هایی نیز که متولدین دیگر شهرها بوده اند اما کمابیش عمرشان را در خرم آباد گذرانده اند و در زمره همشهریان پدیدآورنده محسوب می شوند، اینانند: میرزا محمدرشید ملقب به ضیایی(دزفول)، روح الله جواهری(بروجرد)، علیرضا فرزین(خرمشهر)، مهدی سامانی(اهواز)، علیمردان عسکری عالم(الشتر)، اسفندیار غضنفری امرایی(کوهدشت)، محمد حنیف(بروجرد)، حجت الله حیدری(الشتر)، حاجی رضا خدابخشی(قیلاب اندیمشک)، فروغ رمضانی(همدان)، اکرم زین العبادی(آبادان)،سید علی اکبر سجادی(بروجرد)، عبدالحسین شاکرمی(دره شهر)، علی اصغر عطاء اللهی(بروجرد)، اسماعیل فیروزی(شیراز)، اکبر میرزایی(زاغه)، عظیم وارسته(الشتر)، فرهاد طهماسبی(اهواز)، غلامحسین نصیری پور(تهران)، حسن کشمیری( فومن)، محمد علی ساکی(پلدختر)، مجید شهبازی(نهاوند)، محمد جواد طراحی( شهرضا)، مسعود یوسفی(نورآباد)، محمدجعفر محمدزاده(کوهدشت)، محمود میرزایی حسینی(نورآباد)، یدالله پورنیا(الشتر) و… زنده یاد عبدالحسین زرین کوب(بروجردی) و زنده یاد عبدالمحمد آیتی(بروجردی) که سالهای اندکی در خرم آباد بوده اند، نخستین آثارشان را در خرم آباد نوشته اند. از چهار پدیدآورنده خرم آبادی نیز، که هنوز، کتابهایشان به چاپ نرسیده باید نام ببرم: حسام الدین ضیایی: کتاب دم تقه، سید کاظم طاهری و روح الله استغفاری (واصل) دفتر شعرشان و بهرام سلاح ورزی شعرها و داستان هایش. مایلم در اینجا به سه نکته دیگر اشاره کنم:
1- نمی شود از کتاب آفرینان خرم آباد یاد کرد اما به کارشناسان سازمان برنامه ریزی و بودجه/ سازمان مدیریت و برنامه ریزی/ معاونت برنامه ریزی استانداری لرستان که آثار تأثیرگذاری پدید آوردند، اما توزیع عام نداشت اشاره نکرد:
سید خلیل صادقیان، صادق سیفی، سید ابراهیم موسوی نژاد، محمودرضا صوفی زاده، عبدالحسین محمدیان، مهناز واحدی، سید رضا موسوی قاسمی، حسین سوری، عبدالرحمن جایدری، صادق بهاروند، پرویز برزویی، محمد امین، مجتبی ملکی و …
2- بنا بر احصا نگارنده این سطور تاکنون 14عالم دینی خرم آبادی پدید آورنده کتاب بوده اند. آیات سید مصطفی موسوی، سید حسن طاهری، سید عیسی جزایری، سید فخر الدین رحیمی، عابدین خاکی صدیق، سید محمدکاظم(عماد) جزایری، سید مجید سیف السادات، سید محمدنقی شاهرخی، حمید عیدی، عبدالحسین مبشر و…
3- از خانواده های پدیدآورنده خرم آباد باید به خانواده های کسراییان، مسعودی، مراحمی، خاکی صدیق، موسائیان و جافریان ، اشاره کرد که هر یک پدیدآورنده پرور بوده اند.
بر گرفته از کتاب پیشینه ارتباطات و تاریخ مطبوعات خرم آباد به قلم سید فرید قاسمی.
منبع:روز نامه صدای ملت
