تاریخچه ورزش خرم آباد

تاریخچه ورزش خرم آباد

توضیح: (علاقمندان و محققین می‌توانند تاریخچه‌ی ورزش در ایران و لرستان همراه با تصاویری جالب در این زمینه، نام رؤسای تربیت‌بدنی ایران و لرستان از آغاز تا کنون و … را در شماره‌ی ۲۱ و ۲۲ نشریه‌ی پژوهشی‌فرهنگی یافته‌نو متعلق به اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی لرستان مطالعه نمایند.)

ورزش در لرستان با ورود نظامیان لشکر غرب در اوایل دوره حکومت رضاخان بصورت رسمی رایج شد. پیش از آن – در دوره قاجار – کلیه‌ی فعالیت‌های نوجوانان و جوانان به بازی‌های سازمان نیافته‌ی محلی محدود می‌شد که بیشتر در چهارچوب سرگرم شدن انجام می‌شد. کشتی پهلوانی و باستانی اولین ورزشی بود که در لرستان انجام می‌پذیرفت. ورزش‌های نوین را نظامیان در محدوده‌ی زمانی بین سال‌های ۱۳۱۰ تا ۱۳۲۵ وارد لرستان نمودند.در سال‌های 13۲۱ تا 1325 نظامیان لشکر پنجم ارتش و بخصوص نظامیان خارجی(بیشتر انگلیسی‌ها و هندی‌ها) در محیط خارج از پادگان و کمپ‌ها به ورزش‌هایی نظیر فوتبال، دو و میدانی، کشتی، تنیس روی میز، وزنه برداری می‌پرداختند. از ۱۳۲۵ به بعد بسکتبال، والیبال و دوچرخه سواری نیز به رشته‌های یادشده اضافه شد. مردم لرستان نیز در ابتدا با تماشای فعالیت نظامیان و سپس با حضور  فرهنگیان غیربومی در مدارس، جذب ورزش گردیدند. البته در آغاز از قوانین کلی خبری نبود! مثلاً زمین فوتبال خط کشی نداشت و فقط تخلف هند به عنوان خطا اعلام می‌شد یا در بازی بسکتبال، فقط پرتاب کردن توپ به داخل حلقه کل بازی را تشکیل می‌داد و از دریبلینگ و خط کشی و… خبری نبود. جالب این که محل بازی بسکتبال، زمین‌های چمن یا خاکی بود!

پایه‌های ورزش به شکل نوین و امروزی در لرستان از حدود سال 1308 با اجرای طرح اجباری شدن نرمش در مدارس(مصوب 1306) زده شد.
پس از آن در در دهه 1310 هجری خورشیدی، با حضور نظامیان غیربومی لشکر پنجم ارتش در لرستان که در اوقات فراغت به ورزش‌هایی نظیر کشتی، فوتبال، دو و میدانی، دوچرخه‌سواری و … می‌پرداختند و همراه شدن برخی فرهنگیان غیربومی، ضرب‌آهنگ جذب جوانان این دیار به سوی ورزش افزایش یافت.آن گونه که نشریه “نیرو و راستی” وابسته به انجمن ملی تربیت‌بدنی ایران در سال‌های 1325 و 1329 منتشر کرده است، در تاریخ‌های ذکر شده مرحوم عابدین ولدبیگی(1385-1303) در خرم‌آباد به عنوان مسوول این انجمن که همانا مسوول تربیت‌بدنی و ورزش خرم‌آباد است معرفی گردیده و در سال 1327 شخصی به نام عبدالحسین فطرس از فرهنگیان بروجردی به خرم‌آباد می‌آید و به عنوان مسوول ورزش آموزش و پرورش (معارف) تا آبان 1339 انجام وظیفه می‌نماید. وی در این تاریخ جای خود را به هوشنگ وفی که اهل تهران بود، می‌دهد. (منبع: محمدرضا جایدری، فصل‌نامه پژوهشی و فرهنگی “یافته‌نو”، شماره 21 و 22 پائیز و زمستان 1385، صفحات 218 و 219 مقاله‌ای با عنوان “شکل‌گیری ورزش در لرستان با نگاهی به ورزش ایران”، ناشر: اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی لرستان)مرحوم محمد کریمی نیز اولین لیسانسه تربیت‌بدنی خرم‌آباد است که در سال 1350 موفق به کسب این مدرک می‌شود. وی سال‌های 1356 تا 1357 علاوه بر مدیریت در اداره کل تربیت‌بدنی لرستان، هم‌زمان مسوولیت تربیت بدنی آموزش و پرورش لرستان را نیز بر عهده داشت و خدمات شایانی به ورزش این دیار نمود.
قابل ذکر این که سازمان تربیت‌بدنی با تصویب مجلس در سال 1350 تأسیس شد و از مهرماه 1351 اداره کل تربیت‌بدنی لرستان با مدیریت محمود مومنی که اهل ملایر بود تأسیس گردید و از تربیت بدنی آموزش و پرورش لرستان تفکیک شد.ورزش لرستان دارای فراز و فرودهای بی‌شماری بوده است. بسیاری استعدادهای ورزشی در دیار ما زیسته‌اند که پس از ترک لرستان، موفق به کسب افتخار  شده‌اند و در این بین، به ندرت بوده‌اند کسانی که با ماندن در زادگاه محروم‌شان، موفق شده باشند افتخاری بین‌المللی برای کشورمان کسب کنند.این نشان می‌دهد که با وجود استعدادهای فراوان ورزشی در این خطه، نسبت به فراهم آمدن امکانات و زیرساخت‌های لازم برای آن‌ها، از دیرباز تا کنون، کار قابلی جهت جلوگیری از مهاجرت آن‌ها صورت نپذیرد.نمونه‌ی آن هم امثال آرش میراسماعی که با پیراهن تیم‌های دیگر استان در مسابقات جهانی جودو 3 نشان کسب کرد یا همین علی‌رضا بیرانوند و وحید امیری که با پیراهن تیم لیگ برتری نفت تهران به تیم ملی کشورمان راه پیدا کردند.پیش از این نیز امثال قاسم طبیبی و علی‌رضا خورشیدی با عضویت در تیم‌های پایتخت، اولین لرستانی هایی بودند که در تیم ملی فوتبال کشورمان در اواخر دهه 40 و اوایل دهه 50 بازی کرد

شهر خرم‌آباد دارای یک تیم  حرفه‌ای به نام باشگاه فوتبال خیبر خرم‌آباد است که در لیگ آزادگان است.همچنین تیم‌های فوتبال خیبرو داتیس نیز در لیگ‌های پایین‌تر فوتبال ایران حضور دارند.اماکن ورزشی این شهر عبارتند از:ورزشگاه تختی، که یک ورزشگاه چندمنظوره‌است.مجموعه ورزشی آرش میراسماعیلی، یک مجموعه ورزشی کوچک در شرق خرم‌آباد است.

• رؤسای تربیت‌بدنی خرم‌آباد  در دهه  20

چندی قبل مطلبی در مورد “سرآغاز تربیت‌بدنی در خرم‌آباد” از سال 1314 تا 1321 به قلم استاد “سید فرید قاسمی” پژوهشگر برجسته لرستانی در پایگاه خبری یافته منتشر شد که مورد توجه علاقه‌مندان ورزش قرار گرفت.

اینک به منظور آشنایی بیش‌تر مخاطبان این پایگاه خبری با تاریخ ورزش این دیار، بر اساس مطلب مندرج شده در نشریه “نیرو و راستی” وابسته به انجمن ملی تربیت بدنی ایران که در دهه 20 منتشر می‌شد، به معرفی رؤسای تربیت بدنی شهر خرم‌آباد  می‌پردازیم.

در صفحه 120 شماره ویژه نوروز 1325 این نشریه آمده است:

«در لرستان (خرم‌آباد) نهضت ورزش به سرعت توسعه یافته است با زحماتی که آقای عابدین ولدبیگی و آقای [عبدالحسین] پترس (فطرس) دبیر ورزش متقبل شده‌اند می‌توان به آینده درخشان ورزش این شهرستان امیدوار بود اما لازم است برخی از اولیاء امور لاقیدی و بی‌اعتنایی را کنار بگذارند و در این امر مهم حیاتی، کمک و مساعدت کنند.

در سال گذشته (1325) مسابقه‌هایی بین ورزشکاران برپا بود. در این مسابقه‌ها روح یگانگی و صمیمت در ورزشکاران تجلی می‌کرد. پیشرفت ورزشی این شهر را باید مرهون علاقه‌مندی آقای [عبدالله] سلطان‌مراد رئیس فرهنگ لرستان دانست و کوشش‌های صمیمانه ایشان فراموش شدنی نیست.»

نکته جالب توجه در این گزارش، اظهار گلایه از عدم حمایت مسئولین از ورزش خرم‌آباد و لرستان در دهه 20 است. مشکلی که با گذشت بیش از 70 سال هنوز حل نشده و باید دید بالاخره چه موقع ورزشکاران لرستانی به جد از حمایت مسئولین برخوردار خواهند بود.

همچنین نشریه نیرو و راستی در مورد ورزش خرم‌آباد و در نوروز 1325 چنین گزارش می‌دهد:

«از اوضاع ورزش این شهر اطلاع دقیقی نداریم ولی از میان شخصیت‌های ورزشی این شهر باید در مرتبه اول از آقای عابدین ولدبیگی رئیس ورزش تربیت بدنی خرم‌آباد نام برد.

آقای عابدین ولدبیگی در نتیجه‌ی فعالیت‌هایی که تا کنون در امور ورزش نموده‌اند، موفق به دریافت چند مدال شده‌اند. امید است که این ورزشکار فعال بتواند در آینده نیز برای ورزش شهر خود، خدمات مهمی انجام دهد.» (نیرو و راستی، انجمن ملی تربیت‌بدنی، نوروز 1325، ص 106)

توضیح این که مرحوح حاج عابدین ولدبیگی فرزند علی‌شاه سال 1303 در محله حکیم‌آباد (شرق درب دلاکان) به دنیا آمد. وی حدود سال 1311 با تشویق برادر بزرگ‌ترش مرحوم ابراهیم ولدبیگی (1385-1297) به ورزش باستانی روی آورد و به روزخانه “اسماعیل خون‌ریز” در مکان سابق سینما شهناز (فلسطین) که در محل کنونی درب ورودی قلعه فلک‌الافلاک قرار داشت می‌رفت. پس از آن نیز در اواخر دوره حکومت رضاشاه به زورخانه ماشا‌ء‌الله‌خان که در کوچه باباطاهر قرار داشت به ورزش باستانی می‌پرداخت.

مرحوم ولدبیگی از اوایل دهه 20 عهده‌دار مسئولیت انجمن تربیت‌بدنی خرم‌آباد شد. وی سال 1329 به دلیل اختلاف با رئیس فرهنگ از دخالت در امور ورزش شهر انصراف داد. مرحوم ولدبیگی کارمند اداره دارایی لرستان بود و سال 1355 به افتخار بازنشستگی نائل آمد. وی سال 1385 چهره در نقاب خاک کشید و در آرامستان خضر خرم‌آباد به خاک سپرده شد.

پس از سال 1329 می‌توان گفت مسئولیت اداره‌ی ورزش لرستان تمام و کمال به فرهنگ (آموزش و پرورش) منتقل شد. این در شرایطی بود که تا قبل از سال 1327 تمام مسابقات ورزشی ایران را انجمن ملی تربیت‌بدنی برگزار می‌کرد و از این سال، مسابقات آموزشگاهی زیر نظر تربیت‌بدنی فرهنگ، مسابقات دانشکده‌ها زیر نظر سازمان ورزش دانشگاه و مسابقات ورزشی نظامیان زیر نظر انجمن ورزشی ارتش برگزار شد.

در لرستان نیز با روی کار آمدن “عبدالله سلطان‌مراد” رئیس فرهنگ لرستان در مرداد 1326 که اهل تفرش بود، وی یکی از بستگان خود از بروجرد به نام “عبدالحسین فطرس” اهل بروجرد را به عنوان مربی ورزش به خرم‌آباد آورد. فطرس که شیک‌‌‌پوش و ویولون‌نوازی چیره‌دست بود، آشنایی چندانی با ورزش نداشت اما به خاطر نظم در کارش بیش از یک دهه در این منصب به عنوان مسئول ورزش فرهنگ (آموزش و پرورش) لرستان باقی ماند تا این که بالاخره در آبان 1339 به دلیل شکایت برخی ورزشکاران لرستانی از سمت خود کنار گذاشته شد و برای چند ماه مرحوم “علی‌اصغر نظریان” (متوفی شهریور 1394) عهده‌دار سرپرستی فنی ورزش لرستان (اصطلاح موسوم آن زمان) گردید. (شکل‌گیری ورزش در لرستان با نگاهی به تاریخ ورزش ایران، محمدرضا جایدری، فصل‌نامه یافته‌نو، شماره 21 و 22، زمستان و پائیز 1385، ص 210)

سپس از سال 1340 تا 1351 به ترتیب هوشنگ وفی(تهران)، حبیب‌الله حریری(بروجرد) و نیکولای علیین (از ارامنه آذربایجان غربی) رئیس تربیت‌بدنی فرمانداری کل لرستان شدند.

سال 1350 با تصویب مجلش شورای ملی، سازمان تربیت بدنی ایران تشکیل و از تربیت بدنی آموزش و پرورش منفک شد. به همین دلیل اکثر اماکن ورزشی به این سازمان سپرده شدند و تعدادی از نیروهای آموزش و پرورش نیز به سازمان تربیت بدنی منتقل گردیدند.

در لرستان نیز از مهرماه 1351 که اداره کل تربیت بدنی لرستان تشکیل شد تا زمان پیروزی انقلاب، محمود مؤمنی(ملایر)، رضا مهربان(بروجرد)، احمد قائمی(زنجان)، غلامرضا کوشا(طبس) و مرحوم محمد کریمی(خرم‌آباد) عهده‌دار این مسئولیت در اداره کل تربیت‌بدنی استان لرستان بودند و مسئولیت تربیت‌بدنی آموزش و پرورش لرستان که کماکان بخش مهمی از ورزش کشور از جمله مسابقات ورزشی را اداره می‌کرد از سال 1352 تا 1357 به ترتیب بر عهده محمد کریمی(خرم‌آباد)، عبدالحسین فطرس(خرم‌آباد)، عبدالحسین سیدین(خرم‌آباد)، پرویز جایدری(خرم‌آباد) و محمد کریمی(خرم‌آباد) بود. (همان منبع، 218).رضا جایدری/ خرم‌آباد.

•   لیست باشگاه های ورزشی دارای مجوز شهرستان خرم آباد منتشر شد

آدرس	مدیر باشگاه	نام باشگاه	ردیف
30متری	حسینی	بابک	1
ناصرخسرو	میرزاوند	سپیده	2
رازی	کریمی	رازی	3
60متری	حسنوند	یادگار کربلا	4
شریعتی	طاهری	پوریای ولی	5
ناصرخسرو	افشار	پدیده	6
شقایق	حیات الغیب	اکسیر	7
شقایق	تیموری	سام	8
گلدشت	موسوی	نصر بدنسازی	9
گلدشت	موسوی	نصر رزمی	10
گلدشت	سهرابی	آلیش بانوان	11
گلدشت	کردی	ترنگ بانوان	12
گلدشت	بهاروند	امیر	13
گلدشت	فیضی	تندر کشی	14
گلدشت	شمس	کونگ فو	15
قاضی آباد	مرادی	طوفان بانوان	16
قاضی آباد	موسوی	اکتیو بانوان	17
پشته	بیرانوند	آراد بانوان	18
کمربندی	چگنی	ایلیا	19
کوی فلسطین	فلاح	افلاک	20
بلوار ولایت	حسنوندیان	اکباتان بانوان	21
بلوار ولایت	فلاح	آشیل	22
شهرک پارسیلون	حسن پور	امین	23
بسیجیان	مروتی	بهمن	24
بلوار ولایت	گنجی	ویدر	25
شهدا	عقیلی	گرد آفرید بانوان	26
ساحلی کیو		زیگزاک	27
گلدشت	فروتن	آمادگی جسمانی	28
ماسور	دریکوند	کیان	29
ماسور	عبدالهی	آمار قدس	30
انقلاب	شهبازی	کامیار	31
انقلاب	کهزادی	آرنیکا	32
قلعه سنگی	حسنوند	کونگ فو	33
مطهری	اسکینی	بیلیارد	34
انقلاب	دانش نیا	اروشا	35
گلدشت	بیرانوند	قهرمانان	36
بدر آباد	امیری	ارشک	37
شریعتی	یاراحمدی	میر اسماعیلی	38
بلوار زرینکوب	پروین	کاج بانوان	39
خیابان امام	شهروان	کوهنوردی یافته	40
17 شهریور	رضائی	کوهنوردی گاشو	41
بلوار زرینکوب	رشیدی	پارس اندیش	42
انقلاب	خانی	دختر برتر	43
وصال	سیاهپوش	یزدان	44
فاز یک	بزاز	گهر افلاک بانوان	45
میدان تیر	حسین پناه	ایران بانو بانوان	46
60 متری	نادری خواه	روئین تن	47
کوی ارتش	بهرامی	فولاد	48
کوی ارتش	شهبازی	ایراندخت	49
ناصر خسرو	احمدیان	آریو	50
کوی ارتش	زرین جو	رکود	51

خیابان انقلاب	پروینی	ستاره های طلایی	52
فاز یک کیو	خانم مرادی	المپیک بانوان	53
قاضی اباد	نظری	عیاران	54
پشته حسین اباد	دهقان	کبیر	55
گلدشت	شمس	شهیدموسوی	56
گلدشت	شاه کرمی	ایروبیک بانوان	57
گلدشت	هدایت پور	هیراد	58
گلدشت	خانم بصیری	اکسیژن	59
اسبسان	میرسالاری	سالار	60
شریعتی	بازگیر	سیامک	61
شریعتی	نجفی	کلاسیک	62
کرگانه	وره زردی	قهرمان بزرگ	63
کوی ارتش	چغلوند	ایرانیان بانوان	64
ناصرخسرو	رضایی	اسراء بانوان	65
60متری	بهاروند	تن آرا	66
مطهری	سبزعلی نژاد	امپراتور	67
پل دارایی	نوری ارا	توچال	68
چهارراه فرهنگ	کرم الهی	طلوع	69
فلک الدین	چراغی	تن اسا	70
پل حاجی	خانم دارائی	ترنج بانوان	71
علوی	ولی پوریان	ملی پوش بانوان	72
کوی ارتش	محسنی	رزمی ملت	73
ماسور	خانم تابان	اریاتن	74
خیابان انقلاب	وفائئ	محسن	75
شقایق	خادمی	ماداکتو	76
سی متری پژوهنده	حسنی نژاد	روبین	77

 

 

 

• مسابقات جهانی کشتی پهلوانی :

  نخستین دوره مسابقات جهانی کشتی پهلوانی با حضور ۳۷ کشتی‌گیر از ۲۴ کشور در سبک کشتی پهلوانی در روزهای ۳۱ اکتبر و ۱ نوامبر ۲۰۱۳ در سالن چاغروند شهر خرم‌آباد برگزار شد. این دوره از رقابت‌ها به نام غلامرضا تختی نام‌گذاری شده بود.

•  لیگ برتر کشتی  :

  لیگ برتر کشتی فرنگی و آزاد ایران در تاریخ ۱۰ و ۱۱ اردیبهشت سال ۱۳۹۵ در سالن چاغروند خرم‌آباد برگزار شد.