رودخانه ها ، سراب ها وچشمه های خرم آباد

رودخانه ها ، سراب ها وچشمه های خرم آباد

رودخانه ها ، سراب ها و چشمه ها ی خرم آباد ،سرمایه های ارزشمند شهرستان خرم آباد هستند. با مدیریت توسعه گرا این سرمایه ها می تواند نوید بخش  عمران و آبادانی شهرستان خرم آباد باشد . شمه ای پیرامون توانمندی این سرمایه ها ارائه می گردد.

• رودخانه ها 
  

• خرم‌رود خرم‌آباد

رودخانه درون شهری خرم‌آباد به نام خرم‌رود از به هم پیوستن دو رود دیگر در مرکز شهر به وجود آمده است. یک رود از سمت شرق به شهر وارد شده و رود دیگر از سمت شمال به شهر وارد می‌شود و در نزدیکی پل صفوی در مرکز خرم‌آباد به هم می‌پیوندند و خرم‌رود را تشکیل می‌دهند. نام قدیمی این رودخانه گلال بوده و در زبان لری به معنی رودخانه است.
از سال ۱۳۸۷، شهرداری خرم‌آباد در حال ساماندهی و لایروبی این رودخانه است اما همچنان وضعیت آن مطلوب نیست.

این رودخانه نخست از دره شمال شرقی کوه لپوپیاده به سوی جنوب شرقی جاری شده و سپس به موازات خرم‌آباد، به نصرآباد سرازیر می‌شود و پس از عبور از دره شرقی سفیدکوه به شهر خرم‌آباد وارد می‌شود. در این شهر با ریزابه بزرگی که از ارتفاعات شرقی سرازیر شده مخلوط می‌شود و در جنوب شهر با رودخانه تنگ بهرام کش در هم می‌آمیزد و به طرف غرب تغییر مسیر داده و به دهستان کرگاه وارد می‌شود. در این دهستان با رودخانه دره نسب، مخلوط شده و پس از عبور از دهستان ویسیان در دهستان هویان به رود کشکان می‌ریزد. حوزه این رودخانه، خلیج فارس و دریای عمان است.

• رودخانه کرگانه

  :از کوه بالا دست ریگ سفید ، طالقان و… سرچشمه گرفته و نهایتا به رود خانه مرکزی خرم آبادسرازیر می شود.

• رود خانه سزار

• این رود خانه از آبهای بروجرد ،دورود سرچشمه گرفته پس از ورود به حوزه شهرستان خرم آباد و سرریز شدن آبهای دره آبشار بیشه و چشمه ها وسراب های سپید دشت وارد سد میگردد.

• رود خانه ایوشان

• این رود خانه از سراب ها و چشمه های منطقه ایوشان تامین پس از دپو شدن در سد ایوشان سرریز آن به منطقه هرو ،بیرانشهر وارد رودخانه کاکارضا مئ شود.

• رود خانه چمشک

• از سرریز آبهای سفید کوه و هشتا پهلو تشکیل واز سر شاخکهای سد کرخه اندیمشک است.

• سراب ها

• سراب چنگایى

• سراب چنگائی خرم‌آباد، چشمه‌اى بزرگ و پرآب است. در شرق این چشمه، روى صخره‌اى بزرگ تاریخ کشت گل‌هاى نیلوفرى را که بر سطح آب چشمه مى‌رویند، نوشته‌‌اند. نیلوفرهای آبی این سراب از جمله ی دیدنی‌های شهرستان خرم‌آباد است گل‌های نیلوفر آن از گردشگاه نیلوفر کرمانشاه به این سراب انتقال یافته و پرورش داده شده است. این سراب از یال جنوبی سفید کوه (سازند سروک) سرچشمه می گیرد.

• سراب دوره

  سراب دوره شهرستانی کوچک و تازه تاسیس در استان لرستان است که در جنوب غربی شهر خرم آباد (مرکز استان) واقع گردیده است. بیشتر وسعت این شهرستان به صورت نواری کم عرض در دو طرف ۶۰کیلومتر نخست جاده خرم آباد – کوهدشت قرار گرفته است. سراب های چنگایی، ناوه کش و دوره سه سراب مهم این شهرستان هستند که به ترتیب در مسیر جاده خرم آباد – کوهدشت خود را نشان می دهند. این سراب از یال جنوبی سفید کوه (سازند سروک) سرچشمه می گیرد.

• سراب ناوه کش

سراب دوره شهرستانی کوچک و تازه تاسیس در استان لرستان است که در جنوب غربی شهر خرم آباد (مرکز استان) واقع گردیده است. بیشتر وسعت این شهرستان به صورت نواری کم عرض در دو طرف ۶۰کیلومتر نخست جاده خرم آباد – کوهدشت قرار گرفته است. سراب های چنگایی، ناوه کش و دوره سه سراب مهم این شهرستان هستند که به ترتیب در مسیر جاده خرم آباد – کوهدشت خود را نشان می دهند. این سراب از یال جنوبی سفید کوه (سازند سروک) سرچشمه می گیرد

• سراب کیو  :

• سراب شَوا  :

• سراب یاس  :

• سراب تلخ  :

• سراب دره بیشه  :

• سراب ایوشان  :

• سراب بیرانشهر  :

• سراب  ده هادی  :

• سراب زاغه         :

• چشمه های خرم آباد

• خرم آباد ونیز ایران،  دیار هزار چشمه

  شهر خرم‌آباد بواسطه وجود چشمه‌ها و سراب‌های متعدد به شهر هزار چشمه معروف است و وجود منابع آبی ارزشمند دیار فلک الافلاک فرصتی مناسب برای توسعه آب گردشگری در این شهر است.

   از دیرباز تاکنون به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی و همچنین شرایط آب و هوایی بسیار ویژه دارای منابع آبی سطحی و زیرزمینی متعدد و قابل‌توجهی است، به نحوی که این دیار را باید یکی از استان‌های پر آب کشور دانست.

  به همین دلیل است که در استان لرستان شاهد وجود بیش از 100 پل تاریخی هستیم، به بیان دیگر وجود منابع آبی بسیار زیاد و رودخانه‌های خروشان باعث شده از هزاران سال پیش تاکنون گذشتگان این یار برای عبور و مرور خود اقدام به احداث پل‌های عظیم و منحصربه‌فردی کنند که اکنون بسیاری از آن‌ها شهره عام و خاص هستند.

  از سوی دیگر لرستان عنوان پایتخت آبشارهای ایران را نیز با خود یدک می‌کشد و شاهد وجود آبشارهای منحصربه‌فردی در این استان هستیم که تمامی این ظرفیت‌ها نشان‌دهنده پتانسیل بسیار زیاد لرستان در حوزه آب است.

  در این میان مرکز استان لرستان، شهر خرم‌آباد را باید به دلیل وجود چشمه‌ها، سراب‌ها و رودخانه‌های مختلف به عنوان ونیز ایران و همچنین شهر هزارچشمه یاد کرد.
  بسیاری از باستان‌شناسان و کارشناسان بر این عقیده‌اند که یکی از عواملی که بشر توانسته تمامی مراحل زندگی خود ازز غارنشینی، یکجانشینی، روستانشینی، شهرنشینی را در دره خرم‌آباد از پیش از تاریخ تاکنون بدون هیچ‌گونه وقفه‌ای ادامه دهد را باید وجود همین منابع آبی عظیم دانست.

  نمونه بارز دیگر از اهمیت آب در دره خرم‌آباد را باید احداث نگین خرم‌آباد “قلعه فلک الافلاک” بر بلندایی در مرکز شهر خرم‌آباد دانست که جالب است بدانید که یکی از پرآب‌ترین چشمه‌ها درست در زیر این قلعه و بنای تاریخی وجود دارد که همچنان سخاوتمندانه آب مورد نیاز شهروندان خرم‌آبادی را تأمین می‌کند.

  خرم‌آباد به واسطه وجود هزارچشمه دائمی و فصلی که بر اساس اطاعات موجود حدود 760 چشمه دائمی هستند، به شهر هزار چشمه معروف شده است.
  از سویی میزان سطح آب‌های زیرزمینی خرم‌آباد در شرایط بسیار مطلوبی قرار داشته چنانکه حتی از برخی منازل موجود درر مرکز شهر خرم‌آباد همچون محله مطهری چشمه‌ها جاری بوده و در هنگام بارندگی‌ها شاهد افزایش دبی آن‌ها نیز هستیم.

  به همین دلیل است که اکنون بسیاری از کارشناسان حوزه گردشگری بر این عقیده‌اند که باید در زمینه آب گردشگری زیرساخت‌های مورد نیاز در شهر خرم‌آباد ایجاد شده تا شرایط برای جذب گردشگران داخلی و خارجی مهیا شود.

  به‌راستی ما برای استفاده از ظرفیت‌های آبی ونیز ایران چه کرده‌ایم؟ سهم مردم خرم‌آباد از این میزان منابع آبی ارزشمند خدادادی تاکنون چه بوده است؟

  به هر حال به نظر می‌رسد باید مسئولان استان اقدامات ویژه‌ای برای استفاده از ظرفیت‌های آبی خرم‌آباد در دستور کار خود قرار دهند که البته در چند سال گذشته قدم‌هایی برداشته شده و نمونه بارز این موضوع را باید تهیه طرح سامان‌دهی خرم رود، دائمی کردن دریاچه کیو و همچنین احداث پارک بزرگ شاپوری دانست.

  با این وجود ظرفیت‌های آبی خرم‌آباد بسیار بیشتر از اقدامات صورت گرفته است که مطمئناً در صورتی که تنها بخشی از منابع آب ونیز ایران در سایر شهرهای کشور بود اکنون شاهد توسعه بسیار ویژه گردشگری در آن‌ها بودیم.

  به هر حال خرم‌آباد را باید همانند جواهری در قلب ایران دانست و مطمئناً این شهر کهن که از آن حتی به عنوان خواستگاه انسان‌های مدرن نیز یاد می‌شود می‌تواند به عنوان یکی از مقاصد اصلی گردشگران تبدیل کرد.

  آب، مهمترین عامل ایجاد خرم‌آباد :

  در همین زمینه مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان لرستان در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در خرم‌آباد، بیان کرد: مهم‌ترین عامل تمدن ساز شهر شاپورخواست قدیم یا خرم‌آباد فعلی آب بوده است.

  رضا میرزایی در خصوص ظرفیت‌های آبی شهر خرم‌آباد، بیان کرد: در داخل محدوده شهری و حومه شهر خرم‌آباد چشمه‌ها و سراب‌های پر آب متعددی وجود دارد که زیبایی و جلوه خاصی به این شهر کوهستانی داده که نظیر آن را در کمتر نقطه‌ای از کشور پهناور ایران می‌توان یافت.

  وی افزود: خرم‌آباد به لحاظ شرایط زمین‌شناسی و گسترش تشکیلات کربناته و آهکی و متوسط بالای بارش‌های سالانه دارای شبکه‌ای مناسب از جریان آب‌های زیرزمینی کارستی است.

  این مسئول عنوان کرد: نمونه بارز این موضوع را می‌توان سراب‌های گلستان، مطهری کیو، اراز، گرداب بردینه، گرداب دارایی و یا در حومه شهر همچون سراب نیلوفر و سراب ماهی بازان دانست که این چشمه‌ها و سراب‌ها سالانه در مجموع بیش از یکصد میلیون متر مکعب تخلیه آب دارند.کاربری متفاوت چشمه‌ها و سراب‌های خرم‌آباد:

  مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان در خصوص کاربری چشمه‌های شهر خرم‌آباد، اظهار کرد: کاربری این چشمه‌ها از قدیم‌الایام متفاوت بوده و تعدادی جهت مصارف شرب و کشاورزی برخی برای چرخش آسیاب‌ها و کاربری‌های خدماتی، سیاحتی و همچنین از برخی هم برای استفاده‌های آیینی و درمانی به کار برده شده است.

  میرزایی ادامه داد: آثار و بقایای ابنیه و سازه‌های آبی باستانی و تاریخی متعددی شامل کانال‌های آب‌رسانی، بند انحرافی، شبکه‌های آبیاری و زهکشی آسیاب‌های آبی، استخرهای ذخیره و تقسیم و توزیع آب، پل‌های بزرگ، حمام و سایر مجموعه‌ها در سطح شهر خرم‌آباد موجود است که تمامی این ظرفیت‌ها نشان‌دهنده‌ی اهمیت و نقش ویژه و محوری آب در تکوین شهر خرم‌آباد و رونق اقتصادی این ناحیه بوده است.

  وی در رابطه با نقش آب در تمدن شهر قدیم خرم‌آباد، نیز اظهار داشت: علاوه بر عواملی همچون شرایط اقلیمی چه از نظر میانگین بالای بارش‌ها و چه از نظر هوای معتدل، طبیعت کوهستانی و پوشش جنگلی و مرتعی بسیار خوب و موقعیت مناسب جغرافیایی و استراتژیک، قرارگیری بر سر شاهراه اصلی و مورفولوژی مناسب طبیعی ارتفاعات اطراف جهت دفاع از شهر مهم‌ترین عامل تمدن ساز شهر شاپورخواست قدیم و خرم‌آباد فعلی آب بوده است.

  خرم‌آباد شهر هزار چشمه، ونیز ایران

  این مسئول در خصوص وجه‌تسمیه شهر هزار چشمه به خرم‌آباد، اظهار کرد: شهر خرم‌آباد از نظر فراوانی آبدهی نوع و کاربری چشمه‌ها دارای ظرفیت بسیار خوب و قابل‌توجهی است به همین دلیل این شهر به شهر هزارچشمه معروف شده و این ظرفیت آبی کم‌نظیر بارها انگیزه شاعران بومی و محلی برای سرودن اشعار زیبایی در این خصوص بوده است.

  مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان گفت: وجود آثار تاریخی و باستانی فراوان و کم‌نظیر در کنار ظرفیت‌های آب گردشگری به صورت چشمه‌ها و سراب‌های پرآب، سازه‌ها و ابنیه کهن آبی در شهر خرم‌آباد برای هر گردشگر خارجی و داخلی دارای جاذبه بسیار زیادی است.

  وی بیان کرد: به همین دلیل باید زیرساخت‌های گردشگری این شهر زیبا را فراهم و اطلاع‌رسانی درستی در مورد آن صورت گیرد تا در آینده نزدیک شاهد تحولات مثبت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در این شهر باشیم.

  میرزایی با بیان اینکه از آب مازاد چشمه‌ها جهت اهداف گردشگری می‌توان نهایت استفاده را نمود، اظهار کرد: در صورت ساماندهی و مدیریت صحیح چشمه‌های داخل شهر علاوه بر استفاده از آب آن‌ها جهت شرب بلکه با بازچرخانی مازاد آب آن‌ها از چشمه تا ورود به داخل رودخانه می‌توان از آب آن‌ها جهت اجرای طرح‌های گردشگری استفاده و سپس رها نمودن آب به داخل رودخانه حق آبه کشاورزان پایین دست را نیز رعایت کرد.

  چشمه‌ها و سراب‌های خرم‌آباد ضامن ادامه حیات شهر

   در همین زمینه کارشناس حوزه آب شرکت آب و فاضلاب لرستان در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در خرم‌آباد، بیان کرد: اکنون در سطح شهر خرم‌آباد چندین چشمه پر آب و همچنین سراب‌های مختلفی داشته که به عنوان جاذبه‌های گردشگری و فرهنگی و همچنین ضامن حیات و ادامه زندگی مردم این شهر به شمار می‌روند.

  نامداری ادامه داد: اکنون چند چشمه شهر خرم‌آباد برای تأمین آب شهروندان به کار می‌روند که بررسی‌های مختلف نشان می‌دهند که آب این چشمه‌ها و سراب‌ها از نظر کیفیت در شرایط بسیار مناسبی قرار دارند که این موضوع از اعصار مختلف تاکنون ادامه داشته است.

  وی عنوان کرد: در دهه‌های گذشته بخش عمده‌ای از آب شرب مورد نیاز شهر خرم‌آباد توسط این چشمه‌ها تأمین می‌شدند که اکنون با توجه به توسعه بیش‌ازپیش خرم‌آباد، بخشی از آب مورد نیاز از طریق سایر منابع تأمین می‌شوند.

  این مسئول افزود: به بیان دیگر باید گفت که اکنون 55 درصد از آب شرب شهر خرم‌آباد توسط چشمه‌های موجود تأمین می‌شود.

  چشمه‌های خرم‌آباد فرصتی مناسب برای توسعه گردشگری در شهر

  کارشناس حوزه آب شرکت آب و فاضلاب لرستان اظهار کرد: به هر حال چشمه‌ها و سراب‌های موجود می‌توانند در زمینه توسعه صنعت گردشگری در شهر خرم‌آباد بسیار تأثیرگذار باشند، که در این راستا اکنون اقدامات مناسبی در حال انجام است که نمونه بارز آن را باید تأمین آب مورد نیاز مجموعه بزرگ پارک شاپوری خرم‌آباد از چشمه گلستان عنوان کرد.

  نامداری بیان کرد: از سوی دیگر در گذشته شاهد بودیم که دریاچه کیو در برخی از فصول خشک می‌شد، اما با انتقال آب به این دریاچه شاهد دائمی شدن آن و توسعه بیش‌ازپیش گردشگری شهر خرم‌آباد هستیم.

  وی عنوان کرد: آب به عنوان یکی از عوامل اساسی ادامه یافتن حیات در خرم‌آباد از دیرباز تاکنون بوده و مطمئناً می‌توان با حفظ این منابع ارزشمند خدادادی شرایط را برای استفاده مناسب و اصولی از ظرفیت‌های آبی این شهر مهیا کرد.

• چشمه‌های آب ارم

• چشمه گرداب دارایی

• چشمه اراز

  چشمه گلستان

• چشمه گرداب سنگی

لزوم احداث موزه آب در خرم‌آباد

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان با درخواست از استاندار لرستان جهت باز کردن ردیف اعتباری برای ساخت و راه‌اندازی موزه آب لرستان گفت: با توجه به این همه پتانسیل آبی با کاربری‌های مختلف ساخت موزه آب که از ضرورت‌های توسعه صنعت گردشگری است که می‌تواند در شعار تبدیل خرم‌آباد از معبر گردشگری به مقصد گردشگری بسیار مؤثر باشد.