دره خرم‌آباد
دره خرم‌آباد، شهر خرم‌آباد از قدیمیترین سکونتگاههای بشر به شمار می‌رود، شهری با قدمت بیش از 54 هزار سال که غارهای آن روایتگر سکونت انسان‌های هوشمندی بوده که از این منطقه راهی قاره اروپا شده‌اند.
دره تاریخی خرم‌آباد از شگفت‌انگیز‌ترین دره‌های جهان است که باستان شناسان اسراری از قدیمیترین سکونتگاه بشر و نخستین انسان‌های هوشمند به قدمت ۶۰ هزار سال در آن کشف کردند.دره خرم آباد یکی از مناطق بکر و اصیل با تاریخ غنی و فرهنگ و تمدن ارزشمند در منطقه غربی ایران است که نقش مهمی در شکل گیری تمدن های باستانی ایرانیان داشته است. این منطقه با داشتن پتانسیل بالای شرایط زیست محیطی و وجود آثار تاریخی متنوع، از دوران پارینه سنگی تا کنون مورد توجه جوامع انسانی بوده است. طبق یافته های محققان و باستان شناسان، این منطقه به عنوان راه ارتباطی میان مناطق اطراف خرم آباد شناخته شده و در دوران پیش از اسلام، دوران مس و سنگ و دوران تاریخ معاصر، از سکونتگاه های عمده بشر تلقی می شده است.
غارهای کنجی، کلدر، یافته، پاسنگر، گراجنه و اشکفت قمری را می‌توان از غارهای مسکونی دره تاریخی خرم‌آباد برشمرد، دره‌ای به درازای 15 و پهنای 10 کیلومتر بین کوه‌های آهکی که به موازات هم کشیده شده و در ارتفاع 1170 متری از سطح دریا قرار دارد.
وجود غارهای متعدد در دره خرم‌آباد سبب شده تا این دره تاریخی مورد توجه باستان شناسان و کاوشگران داخلی و خارجی قرار گرفته و به مرکز تحقیقات آنها تبدیل شود و اما یافته‌های آنها حاکی از این است تاکنون 17 غار از اقامتگاه‌های انسانی دوره دیرینه سنگی در این منطقه کشف شده است.
پروفسور فرانک هول از دانشگاه ییل آمریکا و پروفسور مارسل اوت از دانشگاه لیژ بلژیک از جمله کاوشگران خارجی بودند که چندین سال قبل تحقیقات باستان شناسی خود را از دره تاریخی خرم‌آباد به عمل آوردند به طوری که فرانک هول می‌گوید 50 سال قبل نخستین بررسی و تحقیقات تاریخی و باستان شناختی خود را در دره خرم‌آباد انجام دادم و مارسل اوت نیز مطرح کرده که در قالب یک هیئت ایرانی و بلژیکی در لرستان به دنبال بقایای فرهنگ انسان هوشمند می‌گردد.
اما نتایج کشفیات هیئت ایرانی – اسپانیایی از کاوش باستان شناختی غار کلدر در خرم‌آباد منحصر به فرد است چون سبب شناسایی قدیمیترین شواهد فرهنگی از دوره پارینه سنگی جدید در ایران شده است.
دره‌ای با بیش از 54 هزار سال قدمت
پیش از این باستان شناسان داخلی و خارجی قدمت دره خرم‌آباد را اندکی بیشتر از 40 هزار سال تخمین زده بودند اما نتایج کاوش‌های هیئت ایرانی – اسپانیایی از غار کلدر نشان داد که گذشته از لایه‌های پارینه‌سنگی میانه، کشفیات این غار به بیش از 54 هزار سال می‌رسد.
غارها را می‌توان روایت گر چگونگی زندگی پر رمز و راز انسان‌های اولیه دانست اما غار کلدر به دلیل اینکه شاهد انقراض نئاندرتال و ظهور انسان‌های هوشمند بوده به یکی از جالب‌ترین کشفیات دنیا تبدیل شده است.
کاوش هیئت ایرانی – اسپانیایی در دره خرم‌آباد و غار کلدر
براساس مطالعات باستان شناسی که در گذشته در دره خرم‌آباد انجام گرفته قدمتی بین 20 تا 40 هزار سال پیش را نشان داده اما در آخرین کاوشی که هیئت ایرانی – اسپانیایی در دره خرم‌آباد و غار کلدر انجام داد، شواهد فرهنگی انسان هوشمند با قدمت 54 هزار و 400 سال به دست آمد.
سرپرست کاوشگران غار کلدر خرم‌آباد می افزاید: پروفسور مارسل اوت تاریخ نگاری که از غار یافته خرم‌آباد به دست آورد مربوط به 39 هزار سال بود و یافته‌های پروفسور فرانک هول از غار کنجی به 40 هزار سال رسید.
وی عنوان می‌کند: ما با کشفیات جدیدتری توانستیم کشور ایران را در جایگاه قدیمیترین منطقه سکونت هوشمند در غرب قاره آسیا معرفی کنیم چون پیش از این منطقه شامات، لبنان و فلسطین به عنوان خواستگاه انسان‌های هوشمند محسوب می‌شد که توانستند برای نخستین بار وارد قاره اروپا شوند.
نخستین انسان‌های هوشمند در دره خرم‌آباد
یکی از جالب‌ترین دستاوردهای این کاوش و کشفیات این است که نخستین انسان‌های هوشمندی که وارد قاره اروپا شدند از این منطقه بودند و این نشان می‌دهد که ما اجداد اولیه اروپایی‌ها هستیم البته درلایه‌های زیرین غار نیز ما شواهد انسان‌های نئاندرتال را داریم که این نشان می‌دهد قدمت دره خرم‌آباد محدود به 54 هزار سال نمی‌شود.
از سال 2009 میلادی تاکنون پژوهش‌های پارینه سنگی دره خرم‌آباد توسط هیئت ایرانی – اسپانیایی به سرپرستی بنده و دکتر آندریو اویه از سر گرفته شد که در نهایت پس از بررسی میدانی منطقه، سال 2011 میلادی غارهای کلدر، گیلوران، قمری و پناهگاه صخره‌ای گرارجنه توسط این هیئت مورد کاوش قرار گرفت.
در این کاوش‌ها به جز پناهگاه صخره‌ای گرارجنه که لایه‌های آن تخریب شده بود مابقی محوطه‌ها دارای شواهد فرهنگی هر دو گونه انسان‌های هوشمند و نئاندرتال بود اما مشاهدات میدانی نشان داد غار کلدر ظرفیت بیشتری برای کاوش دارد.
غار کلدر از کلیدی ترین محوطه‌های باستانی غرب قاره آسیا
غار کلدر یکی از کلیدی‌ترین محوطه‌های باستانی غرب قاره آسیا می‌داند و بیان می‌کند: در سال 2014 میلادی غار کلدر برای دومین بار در مقیاس بزرگتر و با هدف درک بهتر لایه‌های فرهنگی و دستیابی به تاریخ نگاری دقیق توسط هیئت ایرانی- اسپانیایی مورد کاوش قرار گرفت که نتایج کاوش را می توان مهمترین دستاورد مطالعات پارینه سنگی ایران و یکی از مهمترین کشفیات در غرب قاره آسیا دانست.
غار کلدر در برگیرنده شواهد فرهنگی بی‌نظیری از انسان‌های هوشمند و تاریخ ظهور آنها در غرب قاره آسیا و ایران می‌داند و تصریح می‌کند: غار کلدر گنجینه‌ای ارزشمند از نحوه معیشت انسان‌های هوشمند و نئاندرتال‌ها است از طرفی تحقیقات انجام گرفته بر روی سر نیزه‌های مکشوفه از این نشان می‌دهد که جوامع شکارگری که در دره خرم‌آباد زیست داشته‌اند آگاهی بسیار بالایی از جغرافیا و منابع پیرامون خود داشته‌اند.
وجود انسان‌های نئاندرتال و هوشمند در دره خرم‌آباد
دلیل این امر وجود شواهد فرهنگی هر دو گونه انسانی در اغلب غارها و پناهگاه‌های صخره‌ای در این منطقه است.
سومین اهمیت این کاوش‌ها به این دلیل است که در تاریخ مطالعات پارینه سنگی در ایران، این مقاله نخستین کار تحقیقاتی است که منحصرا به مبحث گونه شناسی زغال‌های دوران پارینه سنگی و تفسیر آنها پرداخته شده است.
نتایج این تحقیقات در یکی از مجلات معتبر فرانسه به دو زبان انگلیسی و فرانسوی انتشار یافته است و پیش از این، تنها نمونه‌های گونه شناسی زغال از محوطه قلعه بزی در اصفهان به صورت مقدماتی گزارش شده است.
این تحقیقات در چهارچوب تفاهم نامه منعقده فی مابین پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری کشور با موسسه کاتالان دیرین بومشناسی و تکامل اجتماعی بشر کشور اسپانیا به سرپرستی بنده در حال انجام است.
پرونده ثبت جهانی دره خرم‌آباد ۲۵ شهریور به یونسکو ارسال می‌شود
معاون عمرانی استانداری لرستان با بیان اینکه پرونده ثبت جهانی دره خرم‌آباد ۲۵ شهریور به یونسکو ارسال می‌شود، آخرین خبرها از وضعیت هتل «صخره‌ای» را اعلام کرد.
رضا دالوند در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با اشاره به موضوع ساماندهی حریم قلعه تاریخی «فلک‌الافلاک»، اظهار داشت: یکی از زیرساخت‌های اصلی در حوزه گردشگری، قلعه تاریخی «فلک‌الافلاک» است.
ساماندهی حریم «فلک‌الافلاک» تا ۱۴۰۳
وی با بیان اینکه قسمتی از ضلع شمالی این قلعه تملک شد، اما ضلع جنوبی آن به‌خاطر مشکلات و کمبودهای اعتباری هنوز تملک و ساماندهی نشده است، عنوان کرد: با توافقی که با سپاه داشتیم، در صورت تأمین اعتبار به‌موقع که البته بخشی از آن تأمین شده، در سال ۱۴۰۳، ضلع جنوبی قلعه تاریخی «فلک‌الافلاک» نیز ساماندهی و تملک می‌شود.
معاون عمرانی استانداری لرستان، بیان داشت: در ادامه ثبت جهانی قلعه «فلک‌الافلاک» در استان پیگیری خواهد شد.
پرونده ثبت جهانی دره خرم‌آباد ۲۵ شهریور به یونسکو می‌رود
دالوند در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه پرونده اولیه ثبت جهانی دره خرم‌آباد در ۲۵ شهریورماه به یونسکو ارسال می‌شود، عنوان کرد: اگر بتوانیم این را به ثبت برسانیم، در بحث جذب گردشگران خارجی موفق خواهیم بود.
وی با اشاره به پرونده ثبت جهانی روستای «بیشه» نیز گفت: این پرونده به سازمان جهانی، جهانگردی ارسال شده و در حال ارزیابی است، اگر این امر نیز تحقق یابد، شاهد توسعه حوزه گردشگری در استان خواهیم بود.
معاون عمرانی استانداری لرستان همچنین به کاوش شهر شاپورخواست در شهر خرم‌آباد اشاره کرد و گفت: کار در این زمینه در حال انجام است و حتماً ادامه خواهد داشت.1402/6/8
دره خرم‌آباد را از نخستین سکونتگاههای بشر می‌دانند، جایی که انبوهی از آثار باستانی از فلک الافلاک زیبا تا سنگ نوشته را در خود جای داده است تا بهانه‌ای برای ثبت جهانی این دره باشد.
شهری که امروزه از آن به نام خرم‌آباد نام برده می‌شود از نخستین سکونت گاه‌های مردم ایران به شمار می‌رود، آبشارهای زیبا، سراب‌ها، دریاچه کیو، پارک‌های جنگلی، آبسرده، بیدهل، گلستان، رباط، زاغه، آبشار بیشه و … از جمله جاذبه‌های و منظر طبیعی این شهرستان محسوب می‌شود.
رودخانه‌های کشکان و رودخانه خرم آباد از این شهر عبور می‌کند و ارتفاعات «مخمل کوه»، «یافته»، «سفید کوه»، «هشتاد پهلو»، «کوکلا»، «تاف» و … از مهمترین کوه‌های آن به شمار می‌رود.
اهمیت این شهرستان علاوه بر موقعیت استراتژیک آن به عنوان پل ارتباطی شمال به جنوب به آثار تاریخی و ما قبل تاریخ موجود در این شهرستان بازمی گردد.
غارهای پیش از تاریخ «کنجی»، «یافته»، «پاسنگر»، «گر ارجنه»، «قمری»، پل «شاپوری»، قلعه «فلک الافلاک»، آسیاب «گبری»، «گرداب سنگی»، «مناره آجری»، مقبره «بابا طاهر»، «سنگ نوشته»، پل «صفوی»، حمام «گپ» و … از جمله آثار تاریخی موجود در این شهرستان است.
باستان‌شناسان جهان به دنبال کشف نخستین سکونتگاه بشر
عطا حسن پور کارشناس میراث فرهنگی لرستان در گفت و گو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: سالانه به هر کشور یک سهمیه برای ثبت جهانی آثار تاریخی تعلق می‌گیرد، این امر از سوی یونسکو انجام می‌گیرد.
وی با بیان اینکه تا کنون حدود ۲۸ اثر از کشور ایران ثبت جهانی شده است، عنوان کرد: برای ثبت جهانی آثار تاریخی کشور آن طور که باید توازن و پراکنش در استان‌ها به یک میزان دیده نشده است، به طور مثال خوزستان بین سه تا چهار اثر، فارس بین سه تا چهار مورد، کرمان چهار تا پنج مورد و… اثر تاریخی دارند که ثبت جهانی شده است، اما لرستان که بیش از پنج هزار اثر تاریخی و دو هزار و ۶۰۰ اثر تاریخی ثبت ملی دارد، در زمینه تعدد آثار رتبه اول و در زمینه ثبت ملی آثار تاریخی رتبه دوم کشور را دارد، هنوز یک اثر تاریخی که ثبت جهانی شده باشد را ندارد.
مدیرکل میراث فرهنگی لرستان، افزود: بنا بر این ثبت جهانی آثار تاریخی لرستان را یکی از اولویت‌های خود در اداره کل میراث فرهنگی استان قرار دادم.
عطا حسن پور با بیان اینکه سال‌های سال توجه خود را بر روی ثبت جهانی قلعه فلک الافلاک قرار داده بودیم، گفت: این امر نیز به بهانه ساماندهی حریم آن سال‌های سال به عقب افتاد و عملیاتی نشد.
وی با تاکید بر اینکه در این راستا با توجه به مطالعاتی که از قبل انجام داده بودم، موضوع ثبت جهانی «دره خرم آباد» را در دستور کار قرار دادیم، بیان داشت: منظر این دره به دوران پیش از تاریخ آنقدر اهمیت داشته که سه دانشگاه بزرگ جهان به نام‌های «میشیگان»، «ییل» و «رایس» آن را محل مطالعات باستان شناسی خاورمیانه می‌کنند و آنقدر اهمیت دارد که وقتی دنبال پیشینه بشر و کشف نخستین سکونتگاههای بشر می‌گردند، این دانشگاه‌ها دو نفر از انسان شناسان و باستان شناسان برجسته و بزرگ خود را به این دره اعزام می‌کنند.
دره‌ای که همیشه تاریخ مردم در آن سکونت داشته‌اند
این کارشناس میراث فرهنگی لرستان در ادامه سخنان خود با بیان اینکه این باستان شناسان بعد از بررسی‌هایی که انجام می‌دهند به این نتیجه می رسند که آن چیزی که به دنبال آن می‌گشتند، در «دره خرم آباد» است، گفت: سکونت در این دره از قدیمی ترین ادوار تاریخ تا امروز هیچ گاه قطع نشده است، سکونت در این دره دامنه دار بوده، سکونت در جاهایی مانند شهر «سوخته» که قدیمی ترین تمدن‌های ایران و بلکه جهان را دارد، در مقطعی به دلایلی مثل سیلاب رودخانه هیرمند، قطع شده است، زندگی و سکونت در مناطق مختلفی به دلایلی مانند جنگ، آتش سوزی، بلاهای طبیعی، زلزله، آتشفشان، سیلاب و… قطع می‌شود، اما سکونت در این دره تاریخی هیچ گاه قطع نشده است.
عطا حسن پور، تاکید کرد: «دره خرم آباد، از «حجر» تا «قجر» به قول باستان شناسان، از دوران پارینه سنگی، در کاوش از غارها، از دوران نوسنگی، از زمانی که بشر وارد عصر کشاورزی می‌شود، وقتی که بشر وارد عصر فرا نوسنگی می‌شود، وقتی که بشر سفال را کشف می‌کند، وقتی که بشر وارد فاز تکنولوژی می‌شود و می‌تواند مس را با قلع قاطی کند، وقتی که بشر آهن را کشف می‌کند، وقتی که بشر چرخ را کشف می‌کند، وقتی که بشر وارد تمدن و تاریخ می‌شود، وقتی که بشر وارد فاز شهرنشینی می‌شود، وقتی که بشر وارد فاز تاریخ، نوشتار و خط می‌شود، وقتی که بشر وارد فاز هنر می‌شود، وقتی که بشر وارد فاز اسلام می‌شود و… دارای اثر تاریخی است.
وی، ادامه داد: مساجد، کاروانسرا، «مناره»، «گرداب»، پل، بناهای عام المنفعه و… از جمله این آثار است، از همه مهم‌تر ما مردمانی در این دره داریم که باعث شکل گیری این تمدن بوده‌اند و باعث شده‌اند که این تمدن نسل به نسل منتقل شود.
ساکنان دره همیشه بومی بوده‌اند
این کارشناس حوزه میراث فرهنگی لرستان با تاکید بر اینکه حضور همواره مردم در این دره، یک مسئله برای ما است و یکی از مؤلفه‌های مدنظر ما را تشکیل می‌دهد، تصریح کرد: در این دره، عرب، مغول، ترک و … هیچ وقت حضور نداشته است، آنچه که بوده، سکونت انسان‌های بومی بوده است، از قدیم تا الان تنها ساکنان بومی در این دره زندگی می کرده‌اند، مهاجری به این دره نیامده، اگر هجومی به آن شده، تأثیری روی آن نداشته، همان مردم هستند با همان کیش، آئین، خلق و خو و «دی ان ای» خاص خودشان که در این دره زندگی می کرده‌اند.
حسن پور با در ادامه با اشاره به شهرنشینی در این دره و روند شکل گیری شهر در این دره، گفت: بر اساس مطالعات، این شهر در منطقه «ماسور» امروزی و با نام قدیمی «سی مشک چی»، در دوره هزار سوم قبل از میلاد، در هزاره اول قبل از میلاد یعنی سه هزار سال پیش، دوران تاریخی و نام گذاری خرم آباد امروز به نام «شاپورخواست»، در دوره اسلام و وجود نام «شاپور خواست» روی «سنگ نوشته»، بعد از حمله تیمور، در دوره «صفویه»، در دامنه قلعه «فلک الافلاک»، دامنه «سفید کوه» و «مخملکوه»، و… همواره وجود داشته است.
وی با بیان اینکه وجود چشمه‌ها و سراب‌ها یکی از بزرگترین مؤلفه ای زیستی این دره بوده است، گفت: آب، سوخت کافی، پروتئین بسیار زیاد مانند کل و بزکوهی، پناهگاه‌هایی مانند غار «کمری»، غار «یافته»، «پاسنگر»، «ارجنه»، «کلدر»، «گیلوران» و… همه مؤلفه‌های زیستی در «دره خرم آباد» بوده است.
«دره خرم‌آباد» در مسیر ثبت جهانی
مدیرکل میراث فرهنگی لرستان با اشاره به «منظر فرهنگی» «دره خرم آباد» با محوریت قلعه «فلک الافلاک»، تصریح کرد: الان یونسکو به دنبال «منظرهای فرهنگی» است، منتظر هستیم که ارزیابان یونسکو به لرستان بیایند و منظرهای فرهنگی که ما برای ثبت جهانی «دره خرم آباد» تعریف کرده‌ایم را ببینند و متقاعد شوند که همه شاخص‌ها و مؤلفه‌ها را برای رأی دادن دارد.
حسن پور با تاکید بر اینکه ثبت جهانی این دره خواه ناخواه انجام می‌گیرد، چون گفتمانی که در این رابطه داریم، می‌تواند عملیاتی شود، گفت: با تحقق این امر لرستان از رتبه ۲۷ ثبت جهانی آثار به رتبه اول می‌آید.
وی با اشاره به پیگیری مدیران ارشد و همچنین نمایندگان مجلس برای ثبت جهانی «دره خرم آباد»، گفت: وزیر میراث فرهنگی و معاون وزیر در این رابطه نیز به طور جدی پای کار آمده‌اند و می‌گویند که چرا لرستان با این قدمت نباید آثار ثبت شده جهانی داشته باشد؟ لرستان و «دره خرم آباد» قدمت، تاریخ و پشتوانه تاریخی دارد، در این راستا این امر موجب شد که ثبت جهانی «دره خرم آباد» به عنوان اولین پرونده برای ثبت جهانی در دستور کار قرار گیرد.
این کارشناس حوزه میراث فرهنگی لرستان با تاکید بر اینکه تا به ثبت جهانی «دره خرم آباد» برسیم، مسیر طولانی در پیش داریم، یک روزه و یک ساله نیست، گفت: تمام هم و غم و تلاش خود را برای تحقق این امر گذاشته‌ام، همزمان تیم کاوش، در شهر «شاپورخواست» بعد از ۷۳۰ سال کاوش می‌کند، همزمان روی «سنگ نوشته» سایه بان ایجاد می‌کنیم، همزمان ثبت جهانی را پیش می بریم، همزمان حریم قلعه «فلک الافلاک» را ساماندهی می‌کنیم و…، اینها به صورت زنجیره‌ای به هم وصل هستند، اگر یکی از اینها ناقص بماند ثبت جهانی «دره خرم آباد» صورت نمی‌گیرد.
حسن پور با تاکید بر اینکه اگر یک اثر ثبت جهانی در لرستان داشته باشیم، قطعاً حوزه جذب توریسم، رونق اقتصادی، زیرساخت‌ها و… هم در مرکز استان و هم در سایر شهرستان‌ها ارتقا پیدا می‌کند، افزود: اگر هدف گذاری ها با مشکلی برنخورد، سال آینده می‌توانیم ارزیابان یونسکو را به خرم آباد آوریم.
دره خرم‌آباد و نخستین انسان‌های هوشمند
یکی از جالب‌ترین دستاوردهای این کاوش و کشفیات این است که نخستین انسان‌های هوشمندی که وارد قاره اروپا شدند از این منطقه بودند و این نشان می‌دهد که ما اجداد اولیه اروپایی‌ها هستیم البته درلایه‌های زیرین غار نیز ما شواهد انسان‌های نئاندرتال را داریم که این نشان می‌دهد قدمت دره خرم‌آباد محدود به 54 هزار سال نمی‌شود.
از سال 2009 میلادی تاکنون پژوهش‌های پارینه سنگی دره خرم‌آباد توسط هیئت ایرانی – اسپانیایی به سرپرستی بنده و دکتر آندریو اویه از سر گرفته شد که در نهایت پس از بررسی میدانی منطقه، سال 2011 میلادی غارهای کلدر، گیلوران، قمری و پناهگاه صخره‌ای گرارجنه توسط این هیئت مورد کاوش قرار گرفت.
در این کاوش‌ها به جز پناهگاه صخره‌ای گرارجنه که لایه‌های آن تخریب شده بود مابقی محوطه‌ها دارای شواهد فرهنگی هر دو گونه انسان‌های هوشمند و نئاندرتال بود اما مشاهدات میدانی نشان داد غار کلدر ظرفیت بیشتری برای کاوش دارد.
دره خرم آباد ،ایران از سال ۱۳۵۷ ثبت آثار تاریخی را در یونسکو آغاز کرد، اما پس از انقلاب و با شروع جنگ تحمیلی و تا سال ۱۳۸۲ در ثبت غفلت کرد که به گفته کارشناسان میراث فرهنگی آن رویکرد، ایران را ۲۴ سال از ثبت جهانی عقب نگه داشت، از همین رو وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برای جبران آن عقب‌ماندگی سراغ پرونده‌های زنجیره‌ای رفته است که ثبت کاروانسراهای ایرانی در سال ۱۴۰۲ از آن جمله بود. معاون میراث فرهنگی با تاکید بر این سیاست، پرونده‌های زنجیره‌ای دیگری را همچون مسجد و خانه‌های ایرانی آغاز کرده است.
همزمان با صدور احکام مدیران پرونده‌های ثبت جهانی، موضوع پرونده‌های ایران برای ثبت در یونسکو مشخص شد.
علی دارابی معاون میراث فرهنگی با صدور احکامی برای مدیران چهار پرونده ایران برای ثبت جهانی در یونسکو، به نوعی از پیگیری‌ها برای تهیه چهار پرونده «مسجد ایرانی»، «آسبادهای ایرانی»، «خانه‌های ایرانی و منظر فرهنگی ماسوله» و «قلعه فلک‌الافلاک و دره خرم آباد» خبر داد.
معاون میراث فرهنگی در احکام جداگانه‌ای، عبدالرسول وطن‌دوست را به عنوان مدیر پرونده ثبت جهانی «مسجد ایرانی» و محمدحسن طالبیان را به عنوان مدیر پرونده ثبت جهانی «آسبادهای ایرانی» منصوب کرد.
معاون میراث فرهنگی همچنین عطا حسن‌پور نیز را به عنوان مدیر پرونده «قلعه فلک الافلاک و دره خرم‌آباد» انتخاب کرد.
در ادامه احکامی که برای مدیران پرونده‌های ثبت جهانی صادر شده است، مصطفی پورعلی، مدیر پرونده‌های «خانه‌های ایرانی و منظر فرهنگی ماسوله» شد. پرونده «منظر فرهنگی ماسوله» درحالی امسال و در چهل‌و پنجمین کمیته میراث جهانی یونسکو مطرح شد که با مخالفت ایکوموس، رأی یونسکو را برای ثبت جهانی نگرفت و به پیشنهاد کشورهای عضو «دیفر» شد؛ به این معنی که یونسکو به ایران فرصت دوباره داد تا ایرادهای این پرونده را که ایکوموس (شورای بین‌المللی بناها و محوطه‌های تاریخی) به آن وارد کرده است، رفع کند و دوباره، بدون محدودیت سهمیه‌ای برای بررسی به یونسکو بفرستد؛ به این معنی که ایران در اجلاس بعدی دو پرونده می‌تواند داشته باشد.
معاون میراث فرهنگی همچنین عطا حسن‌پور نیز را به عنوان مدیر پرونده «قلعه فلک الافلاک و دره خرم‌آباد» انتخاب کرد.
دارابی در این احکام، برنامه‌ریزی دقیق برای رفع موانع ثبت جهانی این پرونده‌ها و تدوین مطالعات نهایی آنها برای ارسال در زمان مقرر را خواستار شده است.
همچنین مدیران پرونده‌ها مکلف شده‌اند با کمک جمعی دیگر از کارشناسان، این پرونده‌ها را تدوین کرده و در شورای ثبت جهانی به ریاست معاون میراث فرهنگی نهایی کنند.
ثبت جهانی دره خرم‌آبادو قلعه فلک‌الافلاک
عطا حسن‌پور، در سخنانی، اظهار داشت: با پیگیری‌های استاندار لرستان و توجه ویژه وزیر میراث‌فرهنگی، جلسات متعددی به‌منظور ثبت جهانی «دره خرم‌آباد» و قلعه «فلک‌الافلاک» برگزار شد.
وی ادامه داد: در نهایت پس از جلسه روز سه‌شنبه ۱۸ آبان‌ماه ۱۴۰۲، طی ابلاغی از طرف قائم‌مقام وزیر میراث‌فرهنگی و معاون میراث‌فرهنگی، مسئولیت تدوین پرونده «دره خرم‌آباد» و قلعه «فلک‌الافلاک» به اینجانب محول شد و بالاخره سهمیه ثبت جهانی سال ۲۰۲۴ کشور ایران در یونسکو به استان لرستان اختصاص یافت.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی لرستان، بیان داشت: ضمن تشکر از قائم مقاوم وزیر میراث‌فرهنگی بابت در اولویت قراردادن این پرونده و حسن اعتماد ایشان به اینجانب، این فرصت کمتر از ۶۰ روز را تا ارسال پرونده به یونسکو، غنیمت شمرده و امیدوارم بتوانم گام بزرگی در راستای برآوردن یکی از مطالبات دیرینه مردم استان و خدمت به کشور عزیزمان برداریم.
حسن‌پور، تأکید کرد: بی شک در این مسیر دشوار، مشکلات و موانع متعددی بر سر راه قرار دارد که برای رفع آنها محتاج دعای خیر هم استانی‌های عزیز، همکاری مدیران دستگاه‌های اجرایی، شهردار خرم‌آباد، کمک کارشناسان، همراهی همکاران و اساتید اهل‌فن هستم.1402/8/24
