تمدن هشتاد هزار سال

  تمدن هشتاد هزار سال، به گزارش سایت لرم به نقل از روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان، عطا حسن‌پور اظهار کرد: کاوش‌های باستان شناسی اخیر در غار قمری، به کشف شواهد ارزشمندی از سکونت انسان در بازه زمانی ۴۰ تا ۸۰ هزار سال پیش و همچنین دوره های اواخر پیش از تاریخ، تا تاریخی پس از آن منجر شده است.

مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان گفت: آثاری از وجود انسان‌های نئاندرتال‌ مربوط به ۴۰ تا ۸۰ هزار سال پیش در غار قُمری خرم‌آباد کشف شد.

وی افزود: این کاوش‌ها از ۲۴ بهمن ماه سال جاری با مجوز پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و زیر نظر فریدون بیگلری از موزه ملی ایران و سونیا شیدرنگ از دانشگاه شهید بهشتی آغاز شد که یافته های اولیه نشان‌دهنده توالی فرهنگی کم‌نظیر در این غار است که از دوره پارینه سنگی میانه تا دوره های تاریخی را دربر می‌گیرد.

حسن‌پور گفت: بر اساس اظهارات تیم کاوش این مجموعه، آثار به دست آمده از دوره پارینه سنگی میانه شامل ابزارهای سنگی، استخوان‌های حیوانات شکارشده مانند بزکوهی و گوزن و بقایای اجاق آتش می باشد که بر اساس برخی آثار به دست آمده توسط متخصصین پارینه سنگی، به احتمال فراوان این آثار متعلق به انسان‌های نئاندرتال است.

وی ادامه داد: کشف سفال‌های نخودی منقوش و قرمزرنگ از دوره مس سنگی (بیش از ۵۵۰۰ سال پیش) نشان‌دهنده تداوم استفاده از غار توسط دامداران این دوره و توسعه فناوری سفال در این دوره است همچنین آثاری از دوره های دیگر مثل عصر آهن، دوره سلوکی و اشکانی نیز در این غار باستانی یافت شده است.

حسن پور افزود: یک پناهگاه صخره ای نیز در مجاورت غار شناسایی شده که آثاری از سکونت دوره پارینه سنگی میانه و دوره مس سنگی یافت شده است که احتمالا همزمان با سکونت در غار مورد استفاده ساکنان قمری می باشد.

وی با اشاره به اینکه پیش از این نیز این غار دو بار مورد کاوش قرار گرفته، اظهار داشت: نخستین بار در سال ۱۳۴۴ توسط فرانک هُل، باستان شناس آمریکایی و دومین بار در سال ۱۳۹۰ توسط بهروز بازگیر این کاوش‌ها انجام شده است.

حسن‌پور بیان کرد: یافته های جدید ازجمله شواهد غنی از سکونت نئاندرتال ها در منطقه، غار را به نقطه کانونی برای مطالعه تحولات فرهنگی و زیستی در لرستان و غرب ایران تبدیل کرده است.

وی گفت: ادامه کاوش ها در غار قمری ممکن است به کشف بقایای استخوانی انسان های نئاندرتال و دیگر شواهد باستان‌شناسی از این دوره کم شناخته بینجامد که افق های تازه ای در پژوهش های پارینه سنگی ایران و خاورمیانه خواهد گشود.

غار قمری خرم آباد در سال ۱۳۸۰ با شماره ۴۱۴۴ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد.

غارهای هفت گانه کلدر، قمری، گیلوران، یافته، کنجی و ۲ پناهگاه صخره ای گر ارجنه و پاسنگر در دره تاریخی خرم آباد قرار دارند و به عنوان بخشی از پرونده ثبت جهانی این دره، توسط اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان در دست مرمت، بهسازی و ایجاد راه دسترسی قرار گرفته اند.

مدیرکل میراث فراهگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان تاکید کرد: هفت غار درون یک شهر در هیچ کدام از کشورهای جهان وجود ندارد؛ اما دره خرم آباد با قدمت حضور انسان های نئاندرتال، این مکان های طبیعی باستانی را در دل خود جای داده است.

غاز کلدر، پناهگاه نئاندرتال ها

حسن پور با بیان اینکه غار “کلدر” خرم آباد در پنج کیلومتری شمال شهر خرم آباد به شماره ۱۸۷۹۶ در فهرست آثار غیر منقول کشور به ثبت رسیده است؛ یادآور شد: مطالعات باستان شناسی در این غار نتایج جدیدی از قدمت دره خرم آباد را نشان داد که قدمت این منطقه را از ۴۰ هزار سال به ۵۴ هزار سال پیش رسانده است.

وی اضافه کرد: پارینه سنگی میانه منتسب به دوره زیست انسان های نئاندرتال و غار کلدر در مبحث پارینه سنگی جدید (دوران زیست انسان های هوشمند (Home-Sapiens با قدمت ۵۴ هزار و ۴۰۰ سال، تا به امروز قدیمی ترین محوطه پارینه سنگی جدید ایران است.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان ادامه داد: طی مطالعات ۲ سال اخیر بخشی از جمجمه انسان هوشمند در غار کلدر خرم آباد کشف شد که به این غار جایگاه جهانی بخشیده و تکمیل کننده نظریات کارشناسان پیرامون فرآیند موج دوم مهاجرت انسان‌های هوشمند یا هموساپین به اروپا است.

از کاوش باستان شناسان اروپایی تا یافته های ۵۰ هزار ساله

حسن پور همچنین گفت: غار” قَمَری” یا اشکفت قمری مربوط به دوران پیش از تاریخ ایران باستان بالای سفیدکوه مشرف به گرداب سنگی خرم‌آباد سال ۱۳۸۰ با شماره ۴۱۴۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌ که کاوش رسمی آن سال های ۱۳۴۳ تا ۱۳۴۸ توسط پروفسور فرانک هول و باستان‌شناسان دانشگاه رایس انجام شده است.

وی اضافه کرد: “یافته” نیز یک غار پیش از تاریخ در مرکز لرستان و ناحیه ای بین شهر خرم‌آباد و چگنی بوده که دارای بقایایی از زندگی عصر پارینه‌سنگی جدید است و از همین روی اهمیت زیادی در مطالعات باستان‌ شناسی خاور نزدیک و اروپا دارد.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان افزود: یکی از قدیمی ترین مدارک استفاده از زیورآلات ساخته شده از صدف و دندان در این غار یافت شده است که حدود ۳۵ هزار سال قدمت دارد و سال ۱۳۸۴ دوره جدیدی از کاوش های علمی توسط هیات مشترک ایران و بلژیک به سرپرستی مارسل اوت، فریدون بیگلری و سونیا شیدرنگ در آن انجام شد.

حسن پور ادامه داد: همچنین بنابر تاریخ گذاری‌هایی از طریق آزمایش رادیو کربن در غار “کنجی” دره خرم آباد قدمت آثار یافت شده در این مکان، متجاوز از ۵۰ هزار سال پیش است و سال ۱۳۸۰ با شماره ۴۱۴۳ در فهرست آثار ملی ثبت شد.

وی در خصوص غار “گیلوران” گفت: این اثر با ۱۶ متر عمق و ۱۷ متر عرض در جنوب غربی دره خرم آباد می باشد که سال ۱۳۸۱ با شماره ۵۹۷۱ به ثبت آثار تاریخی رسیده است.

به گفته مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان کاوش های انجام گرفته در این غار از جمله تراشه های بسیار، قطعات رتوش ساخته شده از تراشه ها، سنگ مادر، ابزارهای دندانه دار و خراشنده های جانبی نشان می دهد مصنوعات دوره پارینه سنگی جدید را معرفی می نماید.

حسن پور با اشاره به وجود ۲ پناهگاه صخره ای در خرم آباد نیز افزود: پناهگاه سنگی “گرارجنه” به طول بیش از ۱۴ متر مربوط به دوران پیش از تاریخ ایران باستان و دارای شماره ثبت ملی ۱۳۱۱۷ در سال ۱۳۸۴ می باشد که همچون غار قمری توسط فرانک هول و فلنری کاوش شده است.

وی ادامه داد: غار یا پناهگاه سنگی “پاسنگر” به ۲ دوره فرهنگی برادوستین و زارزین تعلق دارد و و صدف کفه ای با اندازه های مختلف در این غار کشف شده است که یکی از آنها در موزه ملی ایران نگهداری می شود.