افزایش نگرانی‌ها از سرنوشت “نمناکِ” قلعه فلک‌الافلاک
«یادگار ساسانیان فرومی‌ریزد، دژ شاپورخواست یا قلعه فلک‌الافلاک خرم‌آباد در حال فروریختن است. ترک‌ها هر ماه بیشتر می‌شوند و نم و رطوبت این بنا را احاطه کرده است.»
به گزارش ایسنا، این جملات نخستین حرف دوستداران میراث فرهنگی استان لرستان برای جلوگیری از تخریب احتمالی “قلعه فلک‌الافلاک” است. تخریبی که بعد از ایزوگام سقفِ قلعه و جلوگیری از بیرون زدن نم‌های این بنای دوره ساسانی می‌تواند اتفاق بیفتد. اما جمله‌ی این دوستدارانِ میراثی با یک درخواست کامل می‌شود: «لطفا با انتشار این عکس صدای خرد شدن این بنای بی نظیر باستانی را به گوش مردم و مسئولان برسانید.»
هرچند این درخواست در قالب جملات دیگری در طول هفته‌های گذشته مانند «تخریب قلعه فلک‌الافلاک» در فضای مجازی و کانال‌های مختلف تلگرامی رد و بدل شد، اما این حرفی نبود که دوستداران میراث فرهنگی آن را مطرح کرده باشند، بلکه آنها فقط نسبت به وضعیت برجی که ترک‌های “شاهدِ بنا”یش (در مرمت بنای تاریخی بخشی از بنا برای نشان دادن وضعیت گذشته نگه داشته می‌شود که اصطلاحا شاهد بنا نامیده می‌شود) در حال گسترش است، هشدار دادند.
میلگردهای بیرون‌زده و مرمت‌های نصفه نیمه، بلای جان فلک‌الافلاک‌اند
از سوی دیگر، این دوستداران میراثی استان لرستان از هفته‌ی گذشته اقدام به ایجاد یک پویش با نام «پویش ملی حامیان فلک‌الافلاک» کردند و حتی برخی از هنرمندان مانند تهمینه میلانی، باران کوثری، هانا کامکار و پرستو گلستانی به این پویش پیوستند.
این پویش درخواست فعالان و دوستداران میراث فرهنگی از رئیس جمهور را در قالب یک پوستر این طور بیان می‌کند:
«ما دوستداران میراث‌فرهنگیِ ایران از رئیس جمهور تقاضا داریم علاوه‌بر اعتبارات برای تعیین حریم قلعه باستانی فلک‌الافلاک، بودجه کافی برای مرمت و نگه‌داری این دژ منحصربفرد را نیز در نظر بگیرد. این میلگردهای بیرون‌زده و مرمت‌های نصفه و نیمه، بلای جان این بنا شده‌اند.»
آنها رونوشت درخواست‌شان را در قالب همان پوستر برای علی‌اصغر مونسان، رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیز فرستاده‌اند.
از سوی دیگر بعد از انتشار متن‌های دیگری مانند «یادگار ساسانیان فروریخت» به خصوص در فضای مجازی، واکنش‌هایی مطرح شد که «ما به عنوان “پویش ملی حامیان فلک‌الافلاک” هیچگاه خبر از تخریب قلعه نداده‌ایم. ما با اطلاعاتی که کارشناسان به ما داده‌اند و بررسی روند ۱۶ ساله مرمت‌های غیراصولی، تخریب را قریب‌الوقوع پیش‌بینی و قلعه را در مقابل زلزله بزرگ، ناایمن معرفی کرده‌ایم.»
به گزارش ایسنا، با انتشار این خبرها مسئولان میراث فرهنگی در واکنش‌های مختلفی چه از طریق رادیو و چه جوابیه‌هایی که در رسانه‌های مختلف منتشر کردند این قضیه را رد کردند.
فلک‌الافلاک در وضعیت مناسب و پایداری به سر می‌برد
در آخرین واکنش نیز فرهاد عزیزی، مدیرکل امور پایگاه‌های جهانی نیز روز (شنبه ۱۲ آذر) وضعیت این بنای تاریخی را پایدار و مناسب ارزیابی کرد.
به گزارش روابط عمومی معاونت میراث فرهنگی؛ عزیزی اعلام کرده است: با توجه به بررسی‌های تخصصی و کارشناسانه، مشکل تازه‌ای برای این قلعه تاریخی رخ نداده و این بنای ارزشمند در وضعیت پایداری به سر می‌برد.
وی افزود: قلعه تاریخی فلک‌الافلاک پیشتر با مشکلات زیادی مواجه بود که در این چند سال اخیر با کمک‌ها و همکاری‌های مسئولان استان لرستان، اقدامات خوبی در این قلعه انجام شده که بخشی از این اقدامات اساسی و زیربنایی و بخشی دیگر اضطراری بوده است.
او با اشاره به تملک بخش‌های مختلف این قلعه توسط برخی نهادهای اجرائی تاکید کرد: پیش از این قلعه فلک‌الافلاک در تملک ارگان‌های مختلفی مانند ارتش، سپاه، دانشگاه و بخش خصوصی بود که به لحاظ مدیریتی وضعیت بسیار مبهمی داشت. خوشبختانه در این سال‌ها مردم به دلیل حساسیت ویژه‌ای که به این بنای تاریخی دارند، موضوعات مربوط به این قلعه را پیگیری کرده‌اند و به واسطه همین پیگیری‌ها، اتفاقات بسیار مناسبی رخ داده است، به طوری‌که زمینه آزادسازی بخشی از قلعه را فراهم کرد.
عزیزی یکی از اقداماتی که در چند سال قبل انجام شده را طرح استحکام‌بخشی دانست و بیان کرد: اعتبارات بسیار خوبی برای این اثر تاریخی در نظر گرفته شده که بخش زیادی از این اعتبارات به آزادسازی قلعه اختصاص یافته است. چون این اثر یکی از کاندیداهای ثبت جهانی است و یکی از اولویت‌های ثبت جهانی مدیریت یکپارچه است.
وی افزود: خوشبختانه در بحث آزادسازی قلعه فلک الافلاک هم اکنون نتایج خوبی حاصل شده و بخش مربوط به ارتش کاملا آزادسازی شده است. بخشی اما همچنان در تملک سپاه است که با امضای تفاهم‌نامه‌ای میان استانداری و سپاه تا سال آینده قلعه فلک الافلاک به طور کامل آزادسازی می‌شود.
او به ساماندهی و حفاظت‌های کارشناسانه‌ای که در قلعه فلک الافلاک صورت گرفته، نیز اشاره کرد و افزود: ساماندهی محوطه قلعه فلک الافلاک و مرمت عمارت سربازخانه از جمله اقداماتِ انجام شده هستند. همچنین در سال ۸۴ طرح استحکام قلعه از سوی اداره کل میراث فرهنگی استان صورت گرفته جزو اقدامات اساسی به شمار می‌رود.
مدیر امور پایگاه های جهانی ادامه داد: در یکی دو سال اخیر اقدامات اضطراری متعددی روی بنا انجام شده، اما با این وجود یک‌سری تَرک روی بدنه قلعه وجود دارد که بخشی از آنها به دلیل سنگینی و فشار سقف‌ها ایجاد شده‌اند. سال گذشته سبک‌سازی سقف انجام شد، اما قطعا طرح استحکام بخشی که سال ۸۴ آغاز شده باید تداوم پیدا کند و اجرای بخش‌های باقیمانده به سرانجام برسد تا این طرح کامل شود.
عزیزی تاکید کرد: درحال حاضر امیدواریم تملک قلعه فلک‌الافلاک به سرعت انجام شود تا بتوانیم یک پلان مدیریت جامع برای این اثر تاریخی تهیه کنیم تا هرچه سریع‌تر همه‌ی مسائلی که در قلعه وجود دارد را مرتفع کنیم.
این هشدار را امام جمعه لرستان ۳ سال پیش داد
به گزارش ایسنا، قبل از هر اظهارنظری از سوی پویش یا هر کدام از دوستداران میراث فرهنگی استانی و کشوری در طول یک ماه گذشته، نماینده ولی‌فقیه در استان لرستان بود که در تاریخ ۱۱ مهر ۹۳ در خطبه‌های نماز جمعه خرم‌آباد، این هشدار را مطرح و نسبت به بی‌توجهی به این قلعه تاریخی اعتراض کرد.
حجت‌الاسلام سید احمد میرعمادی در آن زمان اعلام کرد: «در حال حاضر شاهد هستیم که این قلعه تاریخی در حال تبدیل به تلی از خاک است. دیوار اطراف این بنا در حال رانش است، حیف است این اثر تاریخی که میراث تاریخی و فرهنگی مردم لرستان است نابود شود.
نماینده ولی‌فقیه در استان لرستان و امام جمعه خرم‌آباد با اشاره به مشاهده آثار نم‌زدگی در دیواره‌های قلعه تاریخی فلک‌الافلاک یادآور شد: بایستی اقدامات جدی برای استحکام‌بخشی این بنای تاریخی صورت گیرد و همچنین به زیباسازی آن اهمیت داده شود. گردشگرانی که به لرستان سفر می‌کنند، اولین جایی که سراغ می‌گیرند قلعه فلک‌الافلاک است، از مسئولان و متولیان امر می‌خواهیم اقدامات جدی در این زمینه انجام دهند.» 96/9/12
