ثبت جهانی دره‌ی خرم‌آباد از منظر آمایش سرزمین
ثبت جهانی دره‌ی خرم‌آباد از منظر آمایش سرزمین ،پرسش اساسی این است که در صورت ثبت جهانی دره‌ی خرم‌آباد، موقعیت جغرافیای این دره، چه نقشی می‌تواند در توسعه‌ی گردشگری منطقه ایفا کند؟
کارشناسان صنعت گردشگری، بر این نکته تأکید دارند که این صنعت با راه، حمل و نقل و حرکت مردم همراه است و ساختار مناسبات ترابری و دست‌رسی راحت برای گردشگران یکی از مهم‌ترین لازمه‌‌های ایجاد هر منطقه‌ی گردشگری است.(موحد علی) و این در حالی است که به نظر اولین مهندسان مشاور طرحِ آمایش سرزمین کشور (ستیران)، خرم‌آباد از نظر جغرافیایی دارای «موقع ممتاز»، است.
در استراتژی درازمدت طرح آمایش سرزمین [۱۳۵۳] ضمن اشاره به آب و هوا و «توان جهان‌گردی» خرم‌آباد عنوان شده‌است:
موقع ممتاز خرم‌آباد بر روی محور رشدِ آذربایجان- خوزستان در محل اتصال محور تهران- خلیج فارس، امتیاز عمده‌ای به حساب می‌آید[که البته] قدرت کشش نیرومند این زیربناها بر اثر وجود فرودگاه تحکیم نیز خواهد یافت. سپس، طرح، بهسازی راه اصفهان- خلیج فارس را که از خرم‌آباد می‌گذرد از اولویت‌های خود قلمداد می‌کند. هم‌چنین تغییر مسیر، دو خطه کردن و برقی کردن راه آهن دورود- خرم‌آباد – دزفول از تاکیدات طرح است.
در واقع، یکی از هدف‌های اصلی آمایش سرزمین، ایجاد و تحکیم پیوندهای درون و برون‌منطقه‌ای به منظور استفاده‌ی درست از قابلیت‌های سرزمین از جمله در بخش گردشگری آن است که تحقق این امر در گروِ وجود شبکه‌های ارتباطی است.
با این وصف، منطقه با وجود بهره‌مندی از چند آزادراه و بزرگ‌راه که لرستان را به دیگر نقاط کشور پیوند می‌دهد. هم‌چنین راه‌های اصلی که منطقه را به استان ایلام و به تبع آن کشور عراق متصل می‌کند، تا کنون نتوانسته‌است از چنین قابلیتی استثنایی در بخش گردشگری بهره‌ی کافی ببرد که از عامل‌های اصلی آن، ناشناخته ماندنِ بسیاری از جاذبه‌های گردشگری منطقه است.
لرستان جاذبه‌های گردشگری فراوانی دارد از جمله: پل‌ها، دژهای تاریخی و بناهای متنوع دیگر، غارها و تپه‌های باستانی، زیارتگاه‌ها و مکان‌های مذهبی دیگر، دریاچه‌ها و تالاب‌ها، آبشارها و رودخانه‌ها، چشمه‌ها و سرآب‌ها، چشمه‌های گوگردی و نمکی، قله‌ها و اکوتوریسم‌های جذاب دیگر، منطقه‌های حفاظت شده، سنگ‌نوشته‌ها و… که بسیاری‌شان در شرایط فعلی بیرون از مدارِ توجه گردشگران قرار دارد و اگر وضع به همین منوال ادامه یابد معلوم نیست تا چه مدت روندهای موجود ادامه خواهد یافت!؟
طبق قانون اول نیوتن معروف به قانون اینرسی: اگر به جسمی نیرویی وارد نشود، آن جسم، وضعیت حرکتی خود را تغییر نمی‌دهد یعنی اگر ساکن است، ساکن باقی می‌ماند و اگر در حال حرکت با سرعت ثابتی است، به حرکت خود با همان سرعت ادامه می‌دهد، بنابراین برای تغییر وضعیت جسم، نیرویی مورد نیاز است و ثبت جهانی دره‌ی خرم‌آباد می‌تواند نقش همان نیرو را در مجموعه‌ی جاذبه‌های استان ایفا کند.
در این زمینه گفتنی است که ثبت جهانی دره‌ی خرم‌آباد در حقیقت چون دیاپازونی می‌تواند با ایجاد انرژی جنبشی، ارتعاش‌های خود را به پیرامون خود نیز منتقل کند و چون لکوموتیوی قادر است همه‌ی واگن‌های به حاشیه رفته و متوقف مانده‌ی پتناسیل‌های گردشگری منطقه را دومینووار، با خود به حرکت درآورد و در نتیجه، از آن همه جاذبه‌ی گردشگری پراکنده، بسته‌ای فراهم خواهد شد که اجزای آن به هم‌دیگر انرژی خواهند داد و این به معنای باز شدنِ گره کور توسعه‌نیافتگی و آغازی برای حرکت‌های بعدی توسعه‌ی اقتصادی در استان است.
در این حیطه، به نظر «لاندبرگ»: درآمد حاصل از گردشگری برای هر کشور در حکم صادرات است یعنی سودی که از طریق صادرات وارد کشور می‌شود، به مثابه‌ی سودی است که با ورود ارز از سوی گردشگر به کشور می‌آید.
این اصل، در مورد منطقه نیز به شکل دیگری مصداق می‌یابد.
به قول یک اقتصاددان: ورود گردشگران به هر منطقه، به منزله‌ی تزریقی است به اقتصاد آن منطقه.
از این روی، گفته می‌شود: «گردشگری در کشورها و مناطقی که به هر دلیل از رشد صنعتی و یا انتخاب سایر راه‌های توسعه‌ی اقتصادی باز مانده‌اند، به‌عنوان یک فعالیت اقتصادی زیربنایی و تنها راه توسعه است»؛ وضعیتی شبیه به وضع فعلی لرستان با نرخ بی‌‌کاری و شاخص فلاکت بالا، سرمایه‌گذاری ناچیز، درآمد کم و فقر ناشی از آن در مجموع، محروم شدن از توسعه‌ی اقتصادی که اثر خود را بر توسعه‌ی اجتماعی نیز به‌جای می‌گذارد.
به واقع، منطقه، برای خروج از وضع موجود، به یک تغییر اساسی و وارد شدن نیرویی برای به حرکت درآوردن آن نیاز دارد که بر پایه‌ی آن‌چه گفته شد، ثبت جهانی دره‌ی خرم‌آباد می‌تواند چنین کارکردی را عهده‌دار شود.
بدین ترتیب، منطقه با کوچک‌ترین غفلتی در این راه، فرصتی طلایی و شاید تکرار نشدنی را از کف خواهد داد.
پس بر موقعیت پیش آمده تمرکز کنیم و در این راه، لحظه لحظه‌ی زمان را چون لمحه‌لمحه‌ی زندگی‌مان پاس بداریم.
نویسنده : صادق سیفی | سرچشمه : سیمره‌ی شماره‌ی 736(17 شهریور 1403
