گندم خرم آباد

یکی از اولین گیاهانی که توسط انسان کاشته شد، گندم بود؛ به همین دلیل جزو مهم‌ترین گیاهان زراعی محسوب می‌شود. زراعت گندم در مقایسه با سایر گیاهان آسان‌تر است، با شرایط مختلف آب و هوایی سازگار است و غذای اصلی اکثر مردم جهان را تشکیل می‌دهد. شواهد نشان دده‌اند که کاشت گندم حدود 12 الی 17 هزار سال پیش از میلاد در منطقه خاورمیانه انجام می‌شد و 10 الی 15 هزار سال پیش از میلاد هم در دیگر مناطق قاره آسیا وجود داشت. البته هنوز هم هیچ‌کس به‌طور دقیق نمی‌داند که گندم چه زمان و توسط چه افرادی شناخته شد. بسیاری از محققان مرکز اصلی گندم‌های اولیه یعنی تیریتیکوم دیکوکوم و تیریتیکوم مونوکوکوم را از فلسطین و سوریه می‌دانند. سپس گندم از این دو محل به بین‌النهرین، مصر و ایران آورده شد. درنهایت نیز این گیاه از ایران به کشورهای دیگری مانند ترکستان، هندوستان، روسیه و چین و سپس به اروپا برده شد و اروپا نیز آن را به دیگر کشورها صادر کرد. کشت گندم در حدود 2500 الی 3000 سال پیش از میلاد در کشور چین انجام می‌شد. برخی دیگر از گیاه‌شناسان و محققان، مرکز اولیه واصلی گندم را از کشور مصر می‌دانند؛ چراکه میزان زیادی دانه گندم در اطراف رود نیل و مقبره مصریان باستان دیده‌شده است.

تابه‌حال به این فکر کرده‌اید که اکثر غذاهایی که می‌خورید از چه موادی تشکیل‌شده‌اند و این مواد چگونه به دست می‌آیند؟ در این مقاله می‌خواهیم در رابطه با یکی از مهم‌ترین غلات در رژیم غذایی صحبت کنیم. معمولاً غلات مصارف مختلفی دارند و یکی از رایج‌ترین غلات در کل جهان، گندم است. شاید به اطراف خود نگاه کنید و هیچ گندمی نبینید، اما اکثر غذاها و خوراکی‌هایی که روزانه مصرف می‌کنید مانند ماکارونی، نان، شیرینی، کیک، بیسکوییت و … از گندم تهیه می‌شوند. جالب است که بدانید گندم‌ها خود دارای انواع متفاوتی هستند که در جای‌جای جهان، با توجه به شرایط آب‌وهوایی، نمونه‌های متفاوتی از آن کشت می‌شوند. گندم به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین محصولات خوراکی جهان، نکات و دانستنی‌های جالبی چه ازلحاظ خواص و کاربرد و چه ازلحاظ نحوه‌ی کشت، دارد. طی این مقاله قرار است به این سؤالات پاسخ دهیم:

تاریخچه‌ی کشت گندم در جهان و ایران به چه زمانی برمی‌گردد؟
انواع مختلف گندم چه تفاوتی باهم دارند؟
زمان مناسب برای کاشت گندم و مدت‌زمان کشت گندم چگونه است؟

اگر می‌خواهید به همه‌چیز در مورد گندم پی ببرید با ما همراه باشید.

شما می توانید برای آگاهی از آفات و بیماری های گندم به مقاله های گندم در برابر بیماری ها: راهکارهای کنترل و مبارزه و آشنایی با آفات گندم مراجعه کنید.

تاریخچه کشت گندم

یکی از اولین گیاهانی که توسط انسان کاشته شد، گندم بود؛ به همین دلیل جزو مهم‌ترین گیاهان زراعی محسوب می‌شود. زراعت گندم در مقایسه با سایر گیاهان آسان‌تر است، با شرایط مختلف آب و هوایی سازگار است و غذای اصلی اکثر مردم جهان را تشکیل می‌دهد. شواهد نشان داده‌اند که کاشت گندم حدود 12 الی 17 هزار سال پیش از میلاد در منطقه خاورمیانه انجام می‌شد و 10 الی 15 هزار سال پیش از میلاد هم در دیگر مناطق قاره آسیا وجود داشت. البته هنوز هم هیچ‌کس به‌طور دقیق نمی‌داند که گندم چه زمان و توسط چه افرادی شناخته شد. بسیاری از محققان مرکز اصلی گندم‌های اولیه یعنی تیریتیکوم دیکوکوم و تیریتیکوم مونوکوکوم را از فلسطین و سوریه می‌دانند. سپس گندم از این دو محل به بین‌النهرین، مصر و ایران آورده شد. درنهایت نیز این گیاه از ایران به کشورهای دیگری مانند ترکستان، هندوستان، روسیه و چین و سپس به اروپا برده شد و اروپا نیز آن را به دیگر کشورها صادر کرد. کشت گندم در حدود 2500 الی 3000 سال پیش از میلاد در کشور چین انجام می‌شد. برخی دیگر از گیاه‌شناسان و محققان، مرکز اولیه واصلی گندم را از کشور مصر می‌دانند؛ چراکه میزان زیادی دانه گندم در اطراف رود نیل و مقبره مصریان باستان دیده‌شده است.

در رابطه با اصلاح گندم نیز هیچ مدرک دقیقی یافت نشده است. البته چیزی که مسلم است این است که طبیعت به‌تنهایی در رشد این گیاه پرکاربرد نقش داشته و پس از گذشت زمان نیز تغییراتی بر روی آن به وجود آمده و دچار هیبریداسیون طبیعی شده است. کار هیبریداسیون و اصلاح گندم در کشور ما، در شهر کرج و ورامین در سال 1309 شروع شد و اولین هیبرید در ایران به دست آمد.

انواع گندم

اگر می‌خواهید به همه‌چیز در مورد گندم پی ببرید باید بدانید که این گیاهان دارای انواع مختلفی هستند. یکی از تقسیم‌بندی‌های گندم‌ها مربوط به فصل رشد آن‌ها است:

گندم زمستانه

شاید عجیب به نظر برسد اما کاشت گندم‌ زمستانه را باید در فصل پاییز انجام دهید و آن را در فصل بهار برداشت کنید. علت نام‌گذاری این گندم‌ها این است که سرمای زمستان باعث رشد کامل آن‌ها خواهد شد. به‌بیان‌دیگر، این گیاه باید سرمای زمستان را تجربه کند تا گل‌آذین دهد.

گندم بهاره

فصل کاشت گندم بهاره همان فصل بهار است و در اواخر تابستان یا ابتدای پاییز برداشت آن انجام می‌شود. گندم بهاره معمولاً نمی‌‌تواند در سرمای زمستان دوام آورد؛ به همین دلیل باید در مناطق معتدل کشت داده شود. زمان رشد گندم‌های بهاره در مقایسه با گندم‌های زمستانه کمتر است و محصول تولیدشده نیز کمتر خواهد بود.

تقسیم‌بندی دیگری که برای گندم‌ها وجود دارد بر اساس سختی و رنگ آن‌ها است:

گندم زمستانه قرمز سخت

زمان کشت گندم زمستانه قرمز سخت یا HARD RED WINTER WHEAT در مقایسه با گندم بهاره قرمز سخت بیشتر است. این گندم دارای میزان بالایی گلوتن باکیفیت است و در تولید آرد از آن استفاده می‌شود.

گندم زمستانه قرمز نرم

ویژگی‌های گندم زمستانه قرمز نرم یا SOFT RED WINTER WHEAT مانند گندم زمستانه سخت است. تفاوت این دو نوع گندم در این است که آسیاب کردن گندم زمستانه نرم به دلیل بافت نرمی که دارد راحت‌تر است. از این گندم‌ها برای تهیه انواع کلوچه، کراکر و کیک استفاده می‌شود‌.

گندم بهاره قرمز سخت

گندم بهاره قرمز سخت یا HARD RED SPRING WHEAT گلوتن زیادی دارد و از آن برای تهیه خمیرهای کشسان استفاده می‌شود. در نان‌ها و شیرینی‌هایی که باید خمیر آن‌ها بافت ارتجاعی داشته باشد از آرد این گندم کمک می‌گیرند. به‌عنوان‌مثال، آرد مورداستفاده برای تهیه خمیر پیتزا و کروسان، آرد گندم بهاره قرمز سخت است.

گندم سفید سخت

گندم سفید سخت یا HARD WHITE WHEAT نسبت به گندم قرمز سخت، طعمی شیرین‌تر و رنگی روشن‌تر دارد. از این گندم‌ها برای تهیه ورمیشل و نان ترتیلا استفاده می‌کنند. گندم سفید سخت هم به‌صورت بهاره و هم به‌صورت زمستانه در دسترس است.

گندم سفید نرم

اکثر آردهای شیرینی‌پزی و کیک پزی از نوع گندم سفید نرم یا SOFT WHITE WHEAT هستند. این نوع گندم مناسب‌ترین گزینه برای تهیه شیرینی‌های خوشمزه و ترد است. همچنین می‌تواند به‌صورت بهاره یا زمستانه باشد.

گندم دوروم

گندم دوروم یا DURUM WHEAT که بانام گندم پاستا نیز شناخته می‌شود، یکی از سخت‌ترین گندم‌ها است. سمولینا که برای تهیه برخی ماکارونی‌ها یا کوسکوس مورداستفاده قرار می‌گیرد، محصول جانبی حاصل از آسیاب کردن این نوع گندم است‌. از بلغور گندم پاستا نیز برای تهیه غذاهایی مانند تبوله استفاده می‌شود.

شرایط مناسب برای رشد گندم

اگر می‌خواهید به همه‌چیز در مورد گندم پی ببرید باید با شرایط مناسب رشد آن آشنا باشید. مناسب‌ترین شرایط آب و هوایی برای رشد گندم در دوران رشد رویشی آب‌وهوای خنک، در دوره تشکیل دانه آب‌وهوای معتدل و در زمان برداشت آب‌وهوای گرم و خشک است. به همین دلیل مناطقی که در فصل زمستان به‌شدت سرد می‌شوند برای کشت گندم دچار مشکلاتی مانند سرمازدگی خواهند شد. البته لازم به ذکر است که گیاه گندم مقاومت بالایی در مقابل خشکی ندارد و نمی‌تواند شرایط کم‌آبی و خشکی را برای زمان طولانی تحمل کند. اما گندم جزوه سازگارترین گیاهان است و تا حدی خود را با شرایط خشکی وفق می‌دهد؛ به این صورت که سلول‌های کوچکی تشکیل می‌دهد که باعث تشکیل برگ‌های کوچک می‌شوند و درنهایت روزنه‌ها را کوچک‌تر خواهند کرد. با کوچک شدن روزنه‌ها، تعریق گیاه کاهش می‌یابد و از مشکلات ناشی از کم‌آبی در امان می‌ماند.

گندم در آب‌وهوای مختلفی می‌تواند رشد کند و بیشترین رشد آن در مناطق نیمه‌خشک و نیمه مرطوب دیده‌شده است. البته در مناطق خشکی که بارندگی آن‌ها در حدود ۲۰۰ میلی‌متر است نیز رویش گندم مشاهده‌شده است. اما در مناطقی که دما و رطوبت آن‌ها بالا است قادر به رشد نخواهد بود. کاشت گندم در فصول سرد سال و در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری انجام می‌شود. برای اینکه بتوانید بیشترین محصول گندم را تولید کنید باید آب‌وهوای مناسب آن را فراهم کنید و کشت را در زمان معین انجام دهید.

تاریخ کاشت

کشت گندم در ایران در فصل پاییز انجام می‌شود. توصیه می‌شود که بذر گیاهان را در خاک خشک نکارید؛ چراکه ممکن است بارندگی باعث جوانه زدن گیاه شود، اما برای رشد و سبز شدن آن کافی نباشد. البته گندم و جو را می‌توان به این صورت کشت داد؛ چراکه می‌توانند بین جوانه زدن و رشد کردن چند دوره خشکی را تحمل کند. به‌کارگیری خاک خشک می‌تواند باعث افزایش عملکرد و استفاده از باران‌ها و آبیاری طبیعی در ابتدای فصل رشد شود. تاریخ کاشت گندم باید به‌گونه‌ای باشد که بذرها بتوانند در فصل پاییز از بارندگی برای رشد اولیه استفاده کنند و خود را برای فصل سرما و زمستان آماده نمایند. هرگونه تغییر دما باعث تغییر در تعداد بذرهای جوانه زده‌شده، سرعت جوانه زنی، رشد و سبز شدن خواهد شد.

مناسب‌ترین تاریخ برای کاشت گندم در مناطق سرد به شرح زیر است:

مناسب‌ترین زمان کشت در مناطق بسیار سرد کوهستانی، اواخر شهریور تا اوایل مهر و پیش از اولین بارندگی پاییز خواهد بود.
در مناطق سردسیر بهترین زمان کشت، از ابتدای مهرماه تا ۲۵ مهر و پیش از اولین بارندگی پاییز خواهد بود.

روش کاشت و میزان بذر مصرفی

برای کشت گندم از دو روش استفاده می‌شود:

استفاده از خطی کار که فاصله خطوط کشت در آن حدود ۱۵ تا ۱۷ سانتی‌متر است.
استفاده از خطی کار که می‌تواند کود را در زیر بذر جایگذاری کند‌.

اگر برای کشت گیاه گندم از دستگاه‌های مستقیم استفاده می‌کنید، بهتر است دستگاه‌هایی را به‌کارگیرید که شیار بازکن تیغه‌ای دارند. چراکه این دستگاه‌ها قابلیت جایگذاری کود در زیر بذر و عمق ۴ سانتی‌متر را دارا هستند. این در حالی است که دستگاه‌های دارای شیار بازکن بشقابی تنها می‌توانند کود را در عمق ۲ سانتی‌متری زیر بذر قرار دهند. توجه داشته باشید که فاصله بین رو ردیف کشت باید کمتر از ۱۵ سانتی‌متر باشد؛ چون اگر فاصله بیشتر از این مقدار شود علف‌های هرز فرصت رشد در این فواصل را پیدا می‌کنند، تبخیر افزایش می‌یابد و عدم یکنواختی بذر باعث کاهش عملکرد و کیفیت محصول خواهد شد.

میزان بذر مصرفی گندم‌ها نیز به این صورت است که در کشت‌های آبی به ۳۰۰ کیلوگرم بذر در هر هکتار نیاز است. در مزارعی که سیستم آبیاری دارند ۲۲۰ تا ۲۵۰ کیلوگرم بذر در هر هکتار، میزان استاندارد است. درکشت دیم نیز میزان بذر مصرفی گندم با بارندگی ارتباط دارد و می‌تواند ۱۰۰ تا ۲۰۰ کیلوگرم در هر هکتار باشد. با استفاده از پایش ماهواره‌ای می‌توانید به میزان بارش یک منطقه پی ببرید و گیاهان آن را بررسی کنید. مجموعه ست پلت شمارا در امر هواشناسی، پایش ماهواره‌ای و … یاری می‌کند.

روش‌های معمول کاشت بذر گندم

کاشت بذر گندم در ایران با روش‌های مختلفی ازجمله نواری، کرتی، فارویی، کشت روی پشته‌های بلند و … انجام می‌شود. در ایران نیز تلاش شده تا مانند کشورهای معروف تولیدکننده گندم، از ماشین‌آلات چندکاره استفاده شود. این ماشین‌ها قابلیت‌های زیادی دارند و می‌توانند کار کاشت بذر، کود دهی و دیسک را به‌صورت هم‌زمان انجام دهند. همچنین استفاده از این ماشین‌آلات باعث می‌شود که کشت سریع‌تر انجام گیرد و یکنواخت باشد‌.

کودهای موردنیاز گندم

اگر قصد دارید به همه‌چیز در مورد گندم پی ببرید، بهتر است با کودهای موردنیاز آن نیز آشنایی داشته باشید. برای اینکه بتوانید یک برنامه تغذیه و کود دهی مناسب برای گیاه خود در نظر بگیرید، ابتدا باید عناصر مهمی که برای پرورش آن موردنیاز هستند را بررسی کنید. در مرحله بعد باید بازمان بندی صحیح هر یک از این عناصر و کودها آشنا شوید. البته مهم‌ترین مسئله در مورد کود دهی گندم، مربوط به پرورش آن است که می‌تواند به‌صورت آبی یا دیمی باشد.

برخی کودها را باید پیش از کاشت بذر گندم و به همراه شخم‌زنی به خاک اضافه کنید. از کودهای حاوی گوگرد، کودهای حاوی عناصر ماکرو مثل نیتروژن و فسفر و پتاسیم، کودهای مرغی و کودهای اوره باید پیش از کاشت استفاده کنید.

مدیر جهاد کشاورزی خرم آباد از تولید بیش از ۹۰ هزار تن گندم در این شهرستان در سالجاری خبر داد.

به گزارش ایسنا منطقه لرستان، مراد بیرانوند در جلسه شورای اداری این شهرستان خرم آباد بیان کرد: لرستان یکی از قطب‎های تولید گندم در کشور است که برای برگزاری جشن شکرگذاری در کشور کاندیدا شده است.

وی ادامه داد: پیش بینی می‎شود که امسال بیش از ۹۰ هزار تن گندم در خرم آباد تولید شود.

بیرانوند با اشاره به آمار بی سابقه تولید گندم در استان لرستان و شهرستان خرم آباد اظهار کرد: این افزایش تولید گندم به دلیل تلاش های صورت گرفته از سوی ستاد کاشت، داشت و برداشت شهرستان خرم آباد است.

مدیر جهاد کشاورزی خرم آباد اضافه کرد: برای افزایش تولید استفاده از بذر اصلاح‌شده، استفاده از تاریخ کشت مناسب، مدیریت‌های تغذیه گیاه و برنامه‌های مبارزه با آفات مؤثر است.

وی یادآور شد: تولید گندم لرستان در سال ۹۳ حدود ۲۰۰ هزار تن بود که این میزان در سال ۹۴ به حدود ۴۰۰ هزار تن و طی امسال نیز به ۵۸۶ هزار تن رسید.

بیرانوند خاطرنشان کرد: مجمع امور صنفی بخش کشاورزی خرم‌آباد به‌عنوان یکی از مجمع‌های کشاورزی از فعال‌ترین تشکل‌های کشاورزی استان است.

مدیر جهاد کشاورزی خرم آباد با بیان اینکه جهاد کشاورزی خرم آباد نقش خوبی در تولید گندم شهرستان داشته است، افزود: خرم‌آباد یکی از شهرستان‌هایی بوده که بر اساس تعهدات مشخص‌شده در سال اقتصاد مقاومتی باید امسال 59 هزار تن گندم خرید می‌کرد اما به توجه به افزایش تولید بیش از 75 هزار تن گندم مازاد از کشاورزان خریداری شد.

جشن شکرگزاری و آغاز برداشت محصول گندم

رییس سازمان جهاد کشاورزی لرستان در این آیین اظهار داشت: 41هزارو 700هکتار این شهرستان زیر کشت گندم رفته و 12هزارو 31 بهره بردار در این شهرستان در کشت گندم فعالیت دارند.
عبدالرضا بازدار ادامه داد: سطح زیرکشت گندم مکانیزه در خرم آباد 31هزار هکتار بوده و پیش بینی می شود در سال زراعی امسال 87هزار تن گندم در این شهرستان تولید شود.
وی گفت: استان لرستان در سه سال گذشته با عنایت دولت تدبیر و امید در بخش کشاورزی در تولید گندم پایدار بوده و در سال زراعی 96-97 در تولید این محصول به خودکفایی رسیده ایم.
بازدار بیان کرد: زمین های کشاورزی لرستان 783 هزار هکتار است که 185هزار هکتار آن آبی(23درصد) و 598 هزار هکتار دیگر به صورت دیم(77درصد) کشت می شوند.
وی با اشاره به وضعیت نامناسب آب و اینکه تخصیص آب در بخش کشاورزی در استان کم بوده اما با این وجود میزان تولید گندم مثبت ارزیابی می شود گفت: در سال گذشته زراعی، 371هزارتن گندم در استان تولید شد.
رییس سازمان جهادکشاورزی لرستان افزود: پیش بینی می شود 450 هزار تن گندم در سال زراعی جاری تولید شود و اکنون 65هزارتن از آن تامین شده است.
بازدار افزود: با توجه به منابع محدود مالی روند پرداخت طلب کشاورزان با تاخیر خواهد بود اما تلاش خواهیم کرد هرچه زودتر این طلب به حساب کشاورزان واریز شود. 97/4/6

اقتصاد, کشاورزی

گندم خرم آباد